لكنت زبان در كودكان و بزرگسالان + علائم لكنت زبان
اختلال لكنت يا كندي زبان در جايي پيش مي‌آيد كه دستگاه‌هاي تكلم انسان دچار پاره‌اي از تشنج‌ها است؛ از اينرو اداي كلمات ناگهان به مانع برخورد مي‌كند و پيوسته مكثي در ميان صحبت روي مي‌دهد. به هنگام چنين رويدادي معمولاً انسان حرفي را كه روي آن مكث ايجاد شده‌است، چندبار تكرار مي‌كند.
حدود ۱۰ درصد كودكان در سنين قبل از دبستان و بين ۲ تا ۶ سالگي به لكنت زبان مبتلا هستند.
درمانگران لكنت زبان مي گويند، لكنت زبان زماني پديد مي‌آيد كه در جريان طبيعي گفتار وقفه‌اي ناگهاني و غير طبيعي ايجاد شود و در صورتي كه كودك لكنت زبان خود را به عنوان يك اختلال بپذيرد، فرآيند درمان سريع تر صورت مي‌گيرد. اگر علت ايجاد لكنت در كودكان شناخته شود، درمان بهتري صورت مي‌گيرد زيرا گاه ترس و گاه ناراحتي هاي رواني عامل لكنت زبان است.
لكنت در همه كودكان به يك شكل نيست. در گروهي از كودكان لكنت همراه با اضطراب، فشارهاي عصبي، تيك هاي جسماني، تغيير حالات چهره و حتي گريه است و در گروهي ديگر، لكنت موجب ناتوانايي هاي شديد ارتباطي مي شود.
ترس عامل ايجاد لكنت زبان نيست، فقط باعث مي شود لكنت زبان كودك عيان شود، استرس نيز علت لكنت نيست و تنها آن را تشديد مي‌كند.
چهار علت براي لكنت شناخته شده و در اين بين ژنتيك عاملي است كه ۶۰ درصد از افراد را دچار اين اختلال مي‌كند البته نبايد از كودكاني كه تاخير گفتار يا رشدي دارند نيز گذشت، آنها هم از مستعدترين افراد براي لكنت زبان هستند.
در اين قسمت ما به معرفي چندين نوع لكنت زبان در افراد مي پردازيم، هر كدام را توضيح داده و درباره موارد آنها صحبت مي كنيم.
لكنت ارتباطي با هوش ندارد؛ اين را فراموش نكيند فردي كه لكنت دارد فردي كم هوش نيست. همچنين بايد بدانيد كه هيچ درمان معجزه آسا و يك شبه‌اي براي لكنت وجود ندارد، لكنت قابل درمان است اما درمان لكنت در سنين پايين، موثر و پايدار است.
لكنت به طور معمول در چه زماني شروع مي.شود؟
شروع لكنت به طور شايع در سنين 7- 2 سالگي است. معمولاً بعد از 12 سالگي ابتلا به لكنت زبان ديده نمي.شود، مگر در مواردي كه سانحه مغزي جدي اتفاق افتاده باشد. لكنت در زماني كه كودك با سرعت زياد در حال يادگيري زبان است به شكل تدريجي شروع مي.شود.
شيوع لكنت زبان
ميزان شيوع لكنت در جمعيت كلي حدود يك درصد و در پسران سه برابر دختران است. در خانواده.هايي كه پدر يا مادر سابقه لكنت داشته باشند، احتمال ابتلا در فرزندان سه تا پنج برابر بيشتر از خانواده.هايي است كه در آنها مشكلي وجود ندارد.
موفقيت هاي آموزشي، شغلي و اجتماعي مي.توانند تا حدودي تحت تأثير لكنت قرار گيرند. با وجود اين در طول تاريخ، افراد برجسته و موفق زيادي وجود داشته اند كه بيشتر عمرشان را با اين اختلال گفتاري همراه بوده اند.
از جمله اين افراد مي توان وينسون چرچيل، سرايوسكي سينوتون، چارلز داروين، ناپلئون اول و تئودور روزولت را نام برد.
تشخيص اختلال لكنت زبان
در اين قسمت چند روش تشخيص اين اختلال را بررسي خواهيم كرد. در روش اول مجموعه روان آساي، 2 روش براي تشخيص اين اختلال ارائه داده است كه در قالب روش الف، ب و ج آن ها را توضيح خواهيم داد.
روش الف - اختلال در رواني بهنجار و الگوي زباني تكلم (نامتناسب با سن فرد) كه با رخداد يك يا چند مورد زير نمود مي يابد:
- تكرار كلمات و صوت ها
- كشيده گويي صداها و حروف ها
- بيان شكسته شكسته واژه ها (مكث بين واژه ها)
- انسداد صدادار يا خاموش (مكث پرشده يا نشده در كلام)
- انتخاب كلمات بدون چالش براي فرار از مشكل آفرين بودن اداي كلمات (جابه جاسازي واژه به خاطر اجتناب از واژه هاي مشكل آفرين)
- توليد واژه به همراه تنش فيزيكي فراوان
- تكرار واژه هاي كامل تك هجايي
روش ب - اختلال در پيشرفت تحصيلي يا شغلي يا روابط اجتماعي تداخل ايجاد مي كند.
روش ج - اگر يك نقيصه ي گفتاري حسي يا حركتي وجود داشته باشد، مشكلات زباني در زمره مشكلاتي قرار مي گيرند كه معمولا با اين اختلالها همراه هستند.
1 - نوع اول لكنت زبان
در اين قسمت نوع اول لكنت در افراد علي الخصوص كودكان را به شما معرفي مي كنيم.
1.1 - لكنت كلونيك يا حالت تكراري در بيان كلمه
در اين نوع از لكنت زبان كودك يك سيلاب از كلمه‌اي را (كه معمولاً اولين سيلاب كلمه را) با سرعت و تشنج تكرار مي‌كند. مثلاً كلمه پدر را چنين بيان مي‌كند: پ پ پ پدر.
1.2 - لكنت تونيك يا توقف در تلفظ
در اين حالت در فعاليت عضلات تلفظي چند ثانيه توقف و سكون به وجود مي‌آيد و كودك دچار وقفه در تلفظ و اداي كلمه همراه با فشار، كوشش و حركات خاصي است. كودك مبتلا به اين لكنت براي اداي كلمه شديداً به خودش فشار مي‌آورد و پس از لحظاتي سكون به‌طور ناگهاني و با تشنج كلمه را ادا مي‌كند.
2 - نوع دوم لكنت زبان
اين نوع لكنت بيشتر براساس اختلالات مغزي و تصادفات، بيماري و مصرف برخي داروها رخ مي دهد كه بصورت كامل تر در اين قسمت آن ها را دسته بندي مي كنيم
2.1 نوع لكنت، اختلال مغزي
لكنتي كه در نتيجه ي برخي اختلالات مغزي در سال هاي آغازين كودكي رخ مي دهد.
2.2 نوع لكنت، حوادث و بيماري ها
لكنت زباني كه به علت ضربات واردشده به مغز يا سكته هاي مغزي يا مصرف بعضي داروها در بزرگ سالي رخ مي دهد. فشارهاي عاطفي و احساسي نيز در برخي مواقع موجب بروز لكنت زبان مي شود.
مراحل مختلف لكنت - نوع اول
مراحل متفاوتي براي لكنت زبان كودكان از طرف متخصصين مختلف بيان شده است. كودكاني كه دچار لكنت زبان هستند معمولاً و از بدو پيدايش لكنت تا مرحله نهايي مراحل مختلفي را به شرح زير مي‌گذراند.
1. لكنتي كه كودك پذيرفته است
كودك در اين مرحله متوجه مي‌شود كه برخي از حروف و كلمات را به‌طور غيرطبيعي تكرار مي‌كند. اما به نظر مي‌رسد كه نگران حالت گويايي خودش نيست. كودك از اين كه اختلال تكلمي دارد ناراحت نبوده و رنجي نمي‌برد و كوششي هم براي رفع آن نمي‌نمايد. در اين مرحله، لكنت كودك معمولاً همراه با اختلالات تنفسي يا علايم و عوارض بيماري نيست. نوع لكنت كودك در اين مرحله بيشتر از لكنت تكراري است و به همين دليل در اين حالت برنامه‌هاي گفتار درماني مؤثر است.
2. لكنتي كه كودك در برابر آن واكنش نشان مي‌دهد (لكنت پس رانده)
بتدريج كه كودك بزرگ شده و دامنه مكالمات وسيع تر مي‌شود به واسطه رفتارهاي خاص و فشارهايي معمولاً از سوي همسالان، والدين و معلمان متوجه كودك مي‌شود، كه كودك به‌طور قابل توجهي با تعجب و گاه همراه با دلسردي نسبت به چگونگي اختلالات گويايي خود عكس‌العمل نشان مي‌دهد. مثلاً به محض اينكه برخي از اعضاي فاميل و نزديكان و اطرافيان كودك متوجه مي‌شوند كه او لكنت دارد، رفتارها و واكنش‌هاي مختلفي نشان مي‌دهند. وي اين واكنش‌ها را درك كرده و بالطبع عدم اطمينان و تنش عضلاني او بيشتر مي‌شود.
3. لكنت پيچيده و شديد
بتدريج كه حركات و رفتار ضمني همراه با لكنت به صورت غيرارادي ظاهر مي‌گردد، شدت لكنت افزايش مي‌يابد. به نحوي كه كودك نسبت به همه موفقيت‌ها و به همه كلمات و همه اصواتي كه با عدم رواني و سلامت او در صحبت توأم مي‌شوند، حساسيت و نگراني پيدا مي‌كند.
در اين شرايط لكنت خود به خود، روز به روز پيچيده‌تر و شديدتر مي‌شود. بطوري‌كه هر چقدر بيشتر نسبت به موفقيت‌ها، كلمات و جملات از خود نگراني و ترس نشان مي‌دهد، لكنت او بيشتر مي‌شود و هر چقدر لكنت او بيشتر مي‌شود.
نگراني و ترس او از شرايط و موقعيتها و كلمات و اصوات افزايش مي‌يابد.
لكنت زبان در DSM به عنوان وضعيتي تعريف مي شود كه طي آن رواني تكلم به گونه اي نا متناسب با سن فرد دچار اختلال مي شود.
لكنت زبان معمولا قبل از 12 سالگي نمود مي يابد، هرچند كه در اكثر موارد از هجده ماهگي تا 9 سالگي قابل تشخيص است، دوره اوج آن، بين 2 تا 5/3 سالگي و 5 تا 7 سالگي است.
اين اختلال نه به صورت ناگهاني، بلكه در طول زمان پديدار و ماندگار مي شود. البته در مواردي ممكن است افراد در هنگام روخواني، آواز، صحبت با حيوانات و اشيا علايمي نشان ندهند.
در پيدايي لكنت زبان چهار مرحله را مي توان از يكديگر تفكيك كرد:
مرحله اول پيش مدرسه
اين مرحله در دوران پيش از مدرسه و معمولا به صورت دوره اي و بعد از توانايي گفتار مطرح مي شود. در اين دوره كه لكنت زبان اختلالي گذرا به نظر مي رسد، كودك مبتلا به لكنت زبان بيشتر درهنگام هيجان، عصبانيت، يا وقتي چيز زيادي براي گفتن دارد و ديگر شرايط استرس زا، دچار لكنت مي شود.
مرحله دوم نخستين سال هاي مدرسه
در اين مرحله، كه در نخستين سالهاي مدرسه پديدار مي شود، لكنت به صورت مزمن درآمده به كل گفتار گسترش مي يابد. در اين مرحله دوره هاي بهبودي بسيار كم است و كودك از لكنت زبان خود آگاهي دارد.
مرحله سوم بعد از 8 سالگي
اين مرحله در اواخر كودكي و اوايل نوجواني- بعد از 8 سالگي- شروع شده و تا بزرگسالي ادامه مي يابد. در اين مرحله لكنت زبان بيشتر در موقعيتهاي خاص همانند صحبت در سركلاس، حرف زدن با افراد ناآشنا، خريد، تلفن و شرايط استرس زا ظاهر مي شود.
مرحله چهارم اواخر نوجواني
اين مرحله اغلب در اواخر نوجواني شروع مي شود و تا بزرگسالي ادامه مي يابد. در اين دوره افراد مبتلا به لكنت زبان از بيان كلمه ها و صداها بيمناك اند و جانشين سازي و اداي اشتباه كلمات رايج است. همچنين اين افراد از ورود يا قرار گرفتن در موقعيتهايي كه نيازمند گفتار است دوري مي كنند و در اين مواقع علايم دستپاچگي و ترس نشان مي دهند.
لكنت زبان در حالتهاي پيشرفته معمولا با به هم زدن مكرر پلكها، تيك يا لرزش لبها و فك همراه مي شود.
با توجه به اينكه اين اختلال در پيشرفت تحصيلي يا شغلي تداخل مي كند و از طرف ديگر، به علت اينكه اين افراد معمولا مورد اذيت و آزار همسالان خود قرار مي گيرند و مسخره مي شوند، اضطراب و افسردگي آنها دامن زده شده و خود پنداره ضعيفي پيدا مي كنند كه ارتباطات آنها را تحت الشعاع قرار مي دهد.
لكنت زبان در كودكان
لكنت زبان در كودكان را ناديده بگيريد. واكنش شما در برابر تلاش كودكتان براي برقراري ارتباط با ديگران، نقش بسيار مهمي در شكل گيري توانايي گفتاري او دارد. با كودك با روشي صحيح صحبت كنيد، اما انتظار نداشته باشيد مانند شما واضح و رسا صحبت كند. هنگامي كه كودك صحبت كردن را تمرين مي‌كند، با صبر و توجه به او گوش فرا دهيد.
- جملات كودك را تمام نكنيد. هنگامي كه كودك در بيان يك واژه يا تمام كردن يك جمله دچار مشكل شد، با شكيبايي منتظر بمانيد و حرفش را قطع نكنيد. زمان بدهيد تا خودش جمله را به پايان برساند.
- فضايي آرام ايجاد كنيد. زمانهايي كه اعضاي خانواده در كنار هم مي‌نشينند، مانند زمان صرف شام، محيطي آرام و گرم فراهم كنيد و به كودك فرصت صحبت كردن بدهيد. به او نشان دهيد كه علاقمنديد صحبت‌هايش را بشنويد.
- خودتان با آرامش صحبت كنيد، اما از كودكتان نخواهيد آرام صحبت كند. به لكنت‌هاي احتمالي كودك هنگام حرف زدن، توجه نكنيد و به او احساس راحتي بدهيد. آرام، واضح و با جملات كوتاه با كودك صحبت كنيد.
- درباره لكنت زبان كودك اظهار نظر نكنيد. به كودك برچسب نزنيد. هرچه كودك نسبت به مشكل خود آگاهي بيشتري پيدا كند، موجب بد‌تر شدن شرايط مي‌شود.
حساسيت كودك را به موقعيتهاي تحريك كننده كاهش دهيد
ترس، لكنت زبان را در كودك افزايش مي‌دهد. سعي كنيد با روش‌هاي زير حساسيت كودك را نسبت به اين موقعيتها كاهش دهيد.
- فهرستي از موقعيتها و واژه‌هايي كه موجب بروز ترس در كودك مي‌شود تهيه كنيد.
- تمرين‌هاي ريلكسيشين و آرامش بخشي را براي كودك انجام دهيد. اين تمرين‌ها به از بين بردن ترس كودك كمك مي‌كنند.
- از كودك بخواهيد كه خود را در يكي از موقعيتهايي كه در او ايجاد ترس مي‌كند، در حال صحبت كردن تصور كند.
- سطح اضطراب را ارزيابي كنيد. از كودك بخواهيد تا ميزان اضطراب خود را در موقعيت فرضي قبل، از اعداد يك تا ده مشخص كند. سپس تمرين خيالي بالا را چندين مرتبه انجام دهيد تا سطح اضطراب تا حد قابل قبولي كاهش يابد. سپس موقعيت ديگري را تمرين كنيد.
- موقعيتهايي كه كودك به طور معمول دچار لكنت زبان مي‌شود را بازسازي كنيد.
- امكان تمرين در موقعيتهاي از پيش تعيين شده را فراهم كنيد. به عبارت ديگر موقعيتهايي واقعي طراحي كنيد تا كودك بتواند در آنها آموخته‌هاي جديدش را به كار بندد.
علل لكنت زبان در كودكان
دلايل بروز لكنت زبان در كودكان، تاكنون به‌طور دقيقي روشن نشده‌است. اما لكنت نمي‌تواند علت واحدي داشته باشد. بلكه همواره معلول علت بدني، عاطفي، اجتماعي يا تركيب اين عوامل است. بسياري از افرادي كه لكنت زبان دارند دچار بعضي از ناراحتي‌هاي عصبي و ناسازگاري‌هاي اجتماعي هستند. اما تشخيص اينكه آيا اينگونه ناراحتي‌هاي رواني علت لكنت زبان است يا لكنت خود حاصل حالات و فشارهاي ناشي از اختلالات رواني است، بسيار مشكل است. در بعضي از مواقع لكنت زبان ممكن است حاصل نارسايي‌ها و اختلالات دستگاه عصبي باشد يا در مواردي نيز لكنت زبان از زمان كودكي در اثر بعضي ناهنجاري‌هاي خفيف فيزيولوژيكي پديد مي‌آيد.
- عوامل زيستي: عوامل مادرزادي و ژنتيكي از جمله فاكتورهاي تأثيرگذار در شروع لكنت مي‌باشد . بابري، امبروس و كاكس در سال(1996) گزارش كردند كه 20تا 74 درصد افراد داراي لكنت زبان حداقل يك خويشاوند كه لكنت دارد داشته‌اند . دريك مطالعه ديگر گراهام وكانچر (2005) براساس گزارش والدين دريافتند كه خانواده كودكان بيش دبستاني داراي لكنت به صورت معناداري با احتمال بيشتر حداقل يك عضو ديگر با سابقه لكنت در خانواده نسبت به كودكان طبيعي داشتند، (وبزوانس،2010)در اين بخش به بررسي نتايج مطالعات در زمينه عوامل زيستي مؤثر بر لكنت مي پردازيم.
- عوامل وراثتي: يك واقيعت شناخته شده در ارتباط با لكنت اين است كه اغلب در اقوام و فاميل وجود دارد. اخيراً، يك توافقي گسترده در بين محققين به وجود آمده كه لكنت به ارث مي‌رسد يا مي‌تواند به ارث برسد. به عبارت ديگرخيلي از افراد داراي لكنت زبان، يك يا هردو والدشان درون ژن‌هاي خود عامل لكنت را دارند (گيوتر،2013).
- عوامل مادرزادي: تعدادي از مطالعات نشان داده‌اند كه ممكن است رشد اختلال لكنت توسط مكانسيم‌هاي غير از وراثت صورت بگيرد .به عبارت ديگر برخي از افراد ممكن است هيچ گونه عامل پيشگويي‌كننده لكنت را به ارث نبرده باشند، درعوض ممكن است يك ضربه بدني يا سايكولوژيكي را تجربه كرده باشند كه عامل بروز لكنت در آنها باشد، اين عوامل ممكن است حين يا نزديك تولد باشد كه عوامل مادرزادي ناميده مي‌شوند.
برخي ديگر از علل لكنت زبان مي توان به موارد زير نيز اشاره كرد:
- سكته و آسيب هاي مغزي در بزرگسالي
- ضربات واردشده به سر
- فشارهاي احساسي و عصبي
آيا لكنت مي.تواند پس از يك حادثه غير منتظره يا ضربه ناگهاني شروع شود؟
در اغلب موارد شروع لكنت مانند بهبودي آن تدريجي است. لكنت به ندرت پس از يك ضربه ناگهاني شروع مي.شود و بيشتر كودكان كه اين حوادث يا ضربه.هاي غيرمنتظره را تجربه مي.كنند به لكنت مبتلا نخواهند شد.
آيا بايد كودك مبتلا به لكنت را مثل ساير كودكان تربيت كنيم؟
تمام قوانين مسووليت.ها، تشويق..ها و محدوديت.هايي را در مورد ساير كودكان به كار مي.بريد، براي فرزند مبتلا نيز اجرا كنيد. او بايد خود را ما نند بقيه همسن. و سالان خود ببيند با اين تفاوت كه فقط گاهي لكنت پيدا مي.كند.
البته در مواردي بايد دقت بيشتري داشته باشيم، گاهي انتظارات خارج از توان از وي داشتن، باعث افزايش فشار و تنش و در نتيجه تشديد لكنت او مي.شود. در كودكي كه لكنت دارد، اختصاص دادن زمان كافي براي صحبت كردن، وي احساس بهتري را در او ايجاد مي.كند و مي.توان لكنت او را كاهش داد.
بهترين زمان درمان لكنت زبان در كودكان
درمان لكنت زبان هر چه زودتر آغاز شود مي‌تواند نتايج بهتري را به دنبال داشته باشد. در برخي از موارد همانند كودكان فلج مغزي درمان بايد بعد از ۴ ماهگي آغاز شود، اما در ساير موارد زمان پيشنهادي قبل از ۳ سالگي است.
والدين بايد بدانند افزايش سن، روند درمان اختلال گفتار فرزندانشان را با مشكل مواجه كرده و درمان بسيار دشوار مي‌شود.
كودكي كه تا سن ۲ سالگي هيچ كلمه‌اي را به زبان نمي‌آورد و يا تا سن ۳ سالگي قادر به بيان جملات كوتاه نيست بايد از سوي والدين به متخصص معرفي شود.
اين آسيب شناس گفتاري با اشاره به كودكاني كه در معرض خطر ابتلا به لكنت زبان هستند اظهاركرد: تكرار زياد بخشي از يك كلمه همانند "س" در واژه "سلام" و يا كشيدن صداها همچنين تغيير ناگهاني در بلندي و زير و بمي صدا از جمله عواملي است كه مي‌تواند به عنوان علائم اختلال در گفتار كودكان محسوب شوند.
روش‌هاي اصلاح و درمان لكنت زبان
امروزه از روش‌هاي مختلفي براي اصلاح، درمان و بازپروري اختلالات گويايي و لكنت زبان استفاده مي‌نمايند. از جمله اين روش‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد. براي تشخيص و پيشگيري از اختلال لكنت زبان مي‌توان از مجموعه‌اي از آزمايش‌ها، مشاهده‌ها و مصاحبه‌ها استفاد كرد. در كودكان بزرگ و افراد بزرگسال با انجام ارزيابي، مي‌توان شدت اختلال و تاثير آن بر توانايي شخص در ارتباطات و عملكرد فعاليت‌هاي روزانه را، تعيين كرد.
1. روش شبيه سازي ذهن
در اين روش با متدهاي روانشناختي با تمرين و تكنيك‌هاي ويژه اقدام به درمان لكنت زبان ذهني با افزايش اعتماد به نفس، استرس و... مي‌كنند.
2. روش‌هاي زباني يا تلفظي
براي انجام اين عمل بهترين هماهنگي‌ها بين حنجره، گونه‌ها، زبان و لبها لازم است؛ اما همين كه در اين هماهنگي خللي ايجاد شود، زبان به لكنت مي‌افتد. پيش از سن ۴ يا ۵ سالگي به‌ندرت معلوم مي‌شود كه كودك لكنت زبان دارد. كندي زبان بر اثر اختلال‌هاي بدني يا برآشفتگي‌هاي عاطفي، در انسان رشد مي‌يابد. گويا بتوان در پاره‌اي موارد، كند زباني را از راه آموزش برطرف كرد؛ يعني به شخص مبتلا آموخت كه چگونه آهسته آهسته چيزي را بخواند؛ آهسته آهسته و با توجه خاص به حرف زدن خود، سخن بگويد و هر هجايي را با كمال دقت ادا كند.
همچنين به وي مي‌آموزند چگونه به هنگام بند آمدن زبانش، تنفس خود را تنظيم كند. بر اثر مطالعه دربارهٔ صوتها يا تركيب صوتهايي كه چنين مشكلي را فراهم مي‌آورند، به پاره‌اي از تمرين‌هاي مرحله به مرحله‌اي، براي خواندن دست يافته‌ايم كه با انجام آن مي‌توان تا حدود زيادي بر مشكل «كند زباني» چيره شد. به هر حال، درمان لكنت زبان بايد به‌وسيله متخصص گفتار درماني انجام گيرد. اين نكته نيز بسيار قابل توجه‌است كه نبايد مبناي عاطفي را در كند زباني ناديده گرفت.
3. روش دو جانبه يا مكمل
در اين روش به بازپروري و پرورش جنبه‌هاي دوگانه فكري و زباني اهميت فراوان داده مي‌شود. اين روش بيشتر در مورد كودكان ۳ تا ۷ ساله استفاده مي‌شود و معمولاً نتايج ثمر بخشي دارد. هدف اين روش در واقع پرورش دوگانه‌اي از قدرت و صحت تفكر، قدرت و صحت بيان است. به عنوان مثال براي نيل به اين منظور به كودك مي‌آموزند كه افكار خود را اصلاح و روشن دريابد، فقط افكار واضح و روشن خود را به زبان جاري نمايد و كلمات و جملات را دقيق و رسا بازگو نمايد.
4. روش‌هاي روان درماني
ايجاد هماهنگي ميان گفتار و تنفس، افزايش مهارت واژه يابي كودك، كاهش اضطراب و به دنبال آن افزايش اعتماد به نفس از جمله راهكارهاي درمان است كه توسط گفتار درمانگر صورت مي‌گيرد كه وقتي كودك به زبان مادري احاطه پيدا كرد، اين اختلال مشاهده مي‌شود. اين روش‌هاي درماني به ويژه در مورد افرادي كه دچار كشمكش‌هاي عاطفي و اختلالات رواني عصبي هستند بكار مي‌رود. روش روان درماني براي كودكان سنين پايين ثمر بخش نيست.
5. روش دارو درماني
برخي اعتقاد دارند كه يكي از عوامل لكنت تنش‌ها و اضطراب و هيجانات عاطفي است؛ لذا داروهاي آرام بخش مي‌توانند تا حدودي كودك را از اضطراب و هيجانات عاطفي به دور داشته و در نتيجه لكنت زبان او را تقليل دهند.
6. رفتار درماني
يكي ديگر از روش‌هاي متداول و نسبتاً جديد در اصلاح و بازپروري لكنت زبان روش تغييرات و اصلاحات رفتاري است. نظريه مدافعان اين روش در اين است كه يكي از علل لكنت زبان كودك رفتارهاي سازش نايافته يا ناهنجار اوست؛ لذا در اين روش سعي بر اصلاح رفتارها و بالطبع تقليل لكنت زبان كودك است.
7. روش خود درمان گري
اين روش كه در واقع مي‌تواند نوعي روش رفتار درماني نيز تلقي شود، بر اين اساس استوار است كه فرد لكنتي با انگيزه قوي و ايجاد تغييرات لازم در زمينه بازخوردها و نگرشهايش نسبت به لكنت خود به برنامه‌اي منظم، مشخص و به‌طور جدي و مصمم تلاش كند كه اختلال گويايي خود را اصلاح كند.
8. تاثير گفتار درماني بر روي لكنت زبان
گفتار درماني مانع از تبديل لكنت به يك معضل مي شودپس اگر كودكي داريد كه تازه علائم لكنت در او پديدار شده و يا خودتان به تازگي مبتلا به لكنت شده ايد حتما به يك پاتولوژيست گفتار مراجعه كنيد. لكنت متغيير است و تعدادي از موقعيت ها وجود دارند كه هر فردي كه آن ها را تجربه كند رواني گفتارش افزايش مي يابد.
9. استفاده از آرام بخش براي درمان لكنت زبان
متاسفانه بيشتر خانواده ها تمايل بسياري به مصرف آرام بخش‌ها دارند و از روان پزشكان مي خواهند تا دارو تجويز كنند، اما استفاده از آرام بخش‌ها اگر چه در درمان بزرگسالان مفيد است، اما در كودكان معمولا موثر نيست و كمك چنداني در روند درمان كودك نخواهد داشت. درمان هاي بدون دارو از بهترين انواع درمان لكنت زبان در كودكان است.
10. تاثير استرس بر تشديد لكنت زبان
ميزان لكنت بستگي به سطح اضطراب دارد. افراد مبتلا به لكنت در مواقعي كه دچار استرس و اضطراب مي شوند تپش قلب پيدا مي كنند و دچار لكنت مي شوند. مثلا اين افراد هنگام سخنراني براي گروه زيادي از افراد معمولا دچار ترس زياد مي شوند و دچار لكنت مي شوند. همچنين اين افراد هنگام پاسخ دادن به تلفن بعلت محدوديت و فشار زماني دچار ترس مي شوند.
11. درمان دارويي لكنت زبان
لكنت مشكلي چند وجهي است و درمان آن بايد به صورت همكاري گروهي از متخصصين رشته‌هاي گفتاردرماني، پزشكي و روانشناسي صورت گيرد، داروها به دليل داشتن عوارض جانبي و تداخل با داروهاي ديگر بايد به دقت توسط پزشك بررسي و تجويز شوند، درمان كودكان داراي لكنت در سنين پايين حتي بدون دارو قطعي است و با توجه به عوارض جانبي داروها لازم است در مصرف داروها توجه و دقت كافي شود.
12. تاثير طب سنتي و طب سوزني در درمان لكنت زبان
متاسفانه تا كنون آن چنان تحقيقات منتشر شده اي در زمينه تاثير گياه دارويي خاصي براي درمان كامل لكنت وجود نداشته است؛ در اين بين برخي گياهان دارويي استرس را كاهش دهند و با كاهش استرس به كاهش لكنت كمك مي‌كنند، برخي گياهان و مواد غذايي نيز با طبع گرم ممكن است لكنت را كاهش دهند. در تحقيقي كه در سال 1995 انجام گرفت مشخص شد طب سوزني بركاهش لكنت تاثيري ندارد؛ اما بر اساس تحقيقات جديد استفاده از طب سوزني در كنار ي ممكن است در درمان لكنت تاثير داشته باشد و از بازگشت لكنت جلوگيري كند.
13. تاثير هيپنوتيزم بر لكنت زبان
هيپنوتيزم به مفهوم تمركز ذهن و خواب رفتن مصنوعي است تا زماني كه شخص داراي لكنت هيپنوتيزم شود، گفتاري روان خواهد داشت اما به محض بيدارشدن و هوشياري و به كارافتادن حافظه لكنت او كاملا بازگشت دارد، شايد بسياري ادعا كنند كه لكنت را با هيپنوتيزم كاهش دهند يا بهبود ببخشند اما تا به حال چنين معجزه‌اي رخ نداده است.
اگر كودك شما با تلاش و فشار صحبت مي‌كند يا زمان زيادي از شروع لكنت گذشته است، اگر سابقه تاخير در گفتار و زبان دارد، يا سابقه ارثي لكنت در خانواده حتي اقوام دور را دارد، اگر نسبت به مشكل واكنش نشان مي‌دهد حتما و هرچه سريعتر اقدامات درماني را انجام دهيد و با گفتاردرمان متخصص در اين حيطه ملاقات كنيد.
راهكارهاي ساده براي كم كردن لكنت زبان كودكان
- صحبت كردن هماهنگ با يك گوينده ديگر (گفتار گروهي)
- كپي كردن گفتار يك گوينده ديگر (گفتار سايه): گفتار گروهي و گفتار سايه به علت شنيدن صداي خود فرد يا صداي ديگران و يا با شنيدن سيگنال هاي گفتاري خودش به يك شكل ديگر و يا يك لهجه ديگر صحبت كردن را براي فرد روان مي كند.
- گفتار نجوا گونه: تارهاي صوتي در گفتار نجوا گونه به هم نزديك مي شوند اما مرتعش نمي شوند و تمام صداها به صورتunvoice بيان مي شود.
- هنگام آواز خواندن يا سرود
- هنگام صحبت با يك عروسك يا بچه هاي كوچك: هنگام صحبت با كودكان و يا عروسك ها كمتر از زبان پيچيده و الگوهاي آهنگين متغير استفاده مي كنيم و رواني گفتار كمتر نوسان پيدا مي كند. رواني گفتار وقتي كودك كوچكتر با عروسك ها و يا با خود صحبت مي كند ناشي از اين است كه لكنت با گفتار دوسويه همراه نيست پس اگر گفتار يك سويه باشد و كودك منتظر پاسخ از شنونده نباشد ، كشمكشي اتفاق نمي افتد و گفتار بسيار روان است.
- هنگام صحبت كردن بلند با خود
- فردي كه دچار لكنت است علاوه بر درمان بايد هميشه سعي كند آهسته و آزاد صحبت كند و حروف صدادار را بكشد.
- با حركات شل و سبك لب ها از روي كلمات بگذريد.
- از جايگزيني كلمات خودداري كند. فرار از برخي كلمات فقط ترس از تلفظ آنها را بيشتر مي كند.
- در صحبت رو به جلو برود. تكرار كلماتي كه بيان شده است، كمكي نمي كند.
- ارتباط چشمي طبيعي را با مخاطب حفظ كند.
- گهگاه در صحبت لكنت عمدي ايجاد كند! با قطع و تكرار عمدي مي توان احساس كنترل بهتري بر روي تكلم در لحظه هاي حساس پيدا كرد.
- در جستجوي كارها و مسائلي باشد كه موقع لكنت مشكل را بيشتر مي كند. هر چه فرد خودش لكنتش را تجزيه و تحليل كند، بهتر مي تواند هماهنگي دستگاه تكلم را برقرار كند.
- به ياد داشته باشد كه هدفش تكلم سليس تر و بهتر است نه تكلم بي عيب و نقص و ايده آل. حتي كساني كه هيچ لكنتي ندارند گاهي در صحبت كردن دچار مشكل مي شوند.
- به مخاطب خود بگويد كه لكنت دارد و هرگز لكنت خود را پنهان نكند بلكه با آن روبرو شود.
- اگر موقع صحبت دچار اضطراب و تنش مي شود، آن را طبيعي تلقي كند و از آن خجالت نكشد، چون عمداً دچار لكنت نشده است.
- زمان هايي را كه دچار لكنت بيشتر مي شود فراموش كند و مواقعي را كه در صحبت كردن موفق بوده است به خاطر بسپارد.
- والدين با آرام و شمرده صحبت كردن مي توانند الگوي خوبي براي فرزندان خود باشند.
- هرچند كه عباراتي مانند «صبر كن و نفس عميق بكش»، «يواش تر» به منظور كمك به اوست اما شايد باعث شود او حساس تر شود. از استفاده از اين عبارات بپرهيزيد.
- از درست كردن و كامل كردن جملات او اجتناب كنيد.
- بدون اين كه بي حوصلگي نشان دهيد به دقت به حرف هاي او توجه كنيد. ارتباط چشمي داشته باشيد.
- با توجه كامل به صحبت كردن با او بپردازيد. به عنوان مثال هنگام شام او را در مكالمه خانوادگي دخالت دهيد.
- از روش صحبت كردن او انتقاد نكنيد و به او براي صحبت كردن درست فشار نياوريد.
- هنگامي كه لكنت زبان شدت مي گيرد از او نخواهيد به صحبت با ديگران بپردازد. به جاي آن بگذاريد كاري را كه نياز به صحبت كردن ندارد انجام دهد.
- از كودكتان نخواهيد كه هميشه دقيق و درست صحبت نمايد.
- كودكتان را مورد انتقاد قرار ندهيد.
- كودك را تصحيح نكنيد.
- وقتي كودك تمايلي به صحبت كردن ندارد او را وادار به صحبت كردن ننماييد.
- بين صحبت كردن كودك صحبت هايش را قطع ننماييد.
- به كودك نگوييد كه قبل از صحبت كردن فكر كند.
- هنگام صحبت كردن با كودكتان به آرامي با وي صحبت كنيد.
- همه درخواست هايش را عملي نكنيد.
- مواظب باشيد به خاطر مشكلات گفتاري او، تسليم خواسته هاي غير منطقي او نشويد.
- محيطي لذت بخش و آرام براي صحبت كردن ايجاد كنيد.
راهكارهاي ديگري براي درمان لكنت زبان
در وب سايت خبرنگاران جوان نيز مطلبي مفيد با 18 راهكار درمان لكنت زبان آورده شده است. اين مقاله توسط متخصصين اين امر جمع آوري و در دسترس عزيزان قرار گرفته است البته توجه داشته باشيد، هيچ درمان معجزه آسا و يك شبه‌اي براي لكنت وجود ندارد، لكنت قابل درمان است، اما درمان لكنت در سنين پايين، موثر و پايدار است.
۱- از فردي كه لكنت زبان دارد بخواهيد كه ارتباط چشمي اش را با مخاطب حفظ كند. خودتان هم وقتي او حرف مي‌زند ارتباط چشمي تان را قطع نكنيد. در حقيقت اگر با فردي با لكنت زبان ارتباط داريد همواره در نظر داشته باشيد چند ثانيه ديرتر تمام كردن صحبت به هيچ روي دليل خوبي براي توهين به غرور و شخصيت يك انسان نيست.
۲- از او بخواهيد كه آرام و آزاد حرف بزند، حروف صدادار را بكشد و با حركات شل و سبك لب ها، از روي كلمات بگذرد.
۳- از فردي كه لكنت زبان دارد بخواهيد كه در صحبت رو به جلو برود و يك كلمه را تكرار نكند. همچنين از جايگزيني كلمات خودداري كند و با آنها مواجه شود.
۴- به او بگوييد كه بعضي وقت‌ها عمدا بعضي كلمه‌ها را با لكنت بگويد. اين كار باعث مي‌شود كه احساس كند كنترل بيشتري در گفتار دارد.
۵- به او بگوييد كه لكنت دارد و نيازي نيست آن را پنهان كند. بلكه بايد با آن مواجه شود و با تمرين اين مشكل برطرف مي‌شود.
۶- سعي كنيد آرام، شمرده و طبيعي با فردي كه لكنت زبان دارد صحبت كنيد و از عبارات ساده و كوتاه استفاده نماييد. با صبر و آرامش تحمل كنيد كه جمله اش تمام شود و از حرف زدن تند و سريع بپرهيزيد؛ زيرا اين كار او را آشفته مي‌كند.
۷- اگر او روي يك كلمه گير كرد جمله اش را كامل نكنيد و هرگز وسط حرف او نپريد.
۸- از او انتقاد نكنيد و حرف هايش را اصلاح نكنيد.
۹- سعي كنيد با رفتار خود به او اين حس را بدهيد كه شما به چيزي كه مي‌گويد توجه داريد، نه به طرز گفتارش.
۱۰- از او بخواهيد چيز‌هايي را كه لكنتش را بيشتر مي‌كنند پيدا كند. اگر فرد خودش بهتر لكنتش را بشناسد و بتواند آن را تجزيه تحليل كند بهتر مي‌تواند آن را حل كند.
۱۱- از او درخواست نكنيد كه حتما چيزي را در حضور ديگران تعريف كند. اين كار ممكن است باعث استرس و خجالت او شود.
۱۲- سعي كنيد به او اعتماد به نفس بدهيد، در او نگرش مثبت ايجاد كنيد و احساس شرم و ترس را ازبين ببريد.
۱۳- محيطي آرام، دوستانه و بدور از تشويش در خانه ايجاد كنيد.
۱۴- با او درمورد موضوعات مختلف گفتگو كنيد و او را تشويق به حرف زدن در جمع خانواده كنيد.
۱۵- به كودك نگوييد كه قبل از حرف زدن فكر كند.
۱۶- از بيان عباراتي مانند "صبر كن و نفس عميق بكش" يا "يواش تر" بپرهيزيد. اين جملات ممكن است باعث حساسيت و اضطراب او شود.
۱۷- نحوه‌ي حرف زدن او را تقليد نكنيد. اين كار تاثير بسيار بدي در نتيجه درمان لكنت زبان مي‌گذارد.
۱۸- تمرين در برابر آينه نيز مي‌تواند به درمان لكنت زبان كمك كند.
آيا دارو درماني در درمان لكنت كمك كننده است؟
بصورت كلي دارو درماني در مراحل اوليه به هيچ عنوان توصيه نمي شود، كار درماني، گفتار درماني و همراهي خانواده ها همگي از بهترين روش هاي درمان هر نوع اختلالي در كودكان هستند.
دارو هيچ تاثيري در اختلال مرتبط با لكنت كودكان ندارد، مگر اينكه دارو بتواند روي موردي كه باعث مشكل در اختلال كودك مي شود تاثير بگذارد.
نكات ارتباط با كودك داراي اختلال لكنت در گفتار
اگر ما را تا بدينجا دنبال كرده باشيد، راديوكودك تاكيد فراواني بر همراهي خانواده ها با كودك داراي اختلال دارد و هر نوع درماني بدون همراهي خانواده ها را عملا مسئله اي بسيار يك طرفه و بي فايده مي داند. در صورتي كه كودك نسبت به مشكل گفتاري اش حساس شود، مشكلات او در صحبت كردن تشديد خواهد شد.
اگر كودك در معرض تمسخر همسن و سالان يا خانواده خود قرار گيرد، حرف نمي‌زند و اين عاملي براي تشديد لكنت زبان مي‌شود. نبايد كودك دچار استرس شود، استرس موجب مي‌شود تا كودك اختلال گفتاري خود را همچنان پنهان كند و حرف نزند.
در برخي مواقع اختلال هاي كوچك با رفتارهاي وسواسي خانواده ها به مسئله اي بغرنج تبديل مي شود.
- از تكميل كردن جملات آنها بپرهيزيد.
- به او فرصت بدهيد و به هيچ وجه وسط حرفش نپريد.
- نگوييد سريعتر يا آرام تر حرف بزند.
- با او ارتباط چشمي داشته باشيد و با علاقه صحبت هايش را پيگيري كنيد.
- با او آرام و شمرده صحبت كنيد .
- از عبارات كوتاه و ساده استفاده كنيد.
- تند و سريع حرف نزنيد زيرا اينگونه او را آشفته و گيج مي كنيد.
- مطمئن بشويد كه حرف شما را فهميده است و منتظر پاسخ و واكنش او باشيد.
- محيطي آرام و بدون فشار براي صحبت كردن كودك كنيد.
- با كودكتان آرام صحبت كنيد.
- كودك را به حرف زدن ميان جمع خانواده تشويق كنيد و به او بگوييد دقيق به صحبت ديگران گوش دهد.
- درباره موضوعات مختلف و آشنا براي كودك مثل آشپزي، بازي كردن، رفتن به پيش دبستاني، كتاب هاي داستاني اش و… براي كودك صحبت كنيد.
- صحبت كردن كودك را متوقف نكنيد و از وي انتقاد نكنيد.
شخصي كه دچار لكنت است چه بايد بكند؟
- بايد آهسته و آزاد صحبت كند و حروف صدادار را بكشد.
- در بخش قبلي مربوط به لكنت زبان در نمناك هم توضيح داديم كه از روي كلمات با حركات شل و سبك لبها بگذرد.
- ازبيان برخي كلمات فرار نكند و از جايگزيني كلمات خودداري كند.
- تكرار كلماتي كه بيان شده كمكي نمي كند.
- با مخاطب ارتباط چشمي برقرار كند.
- گهگاه در صحبت لكنت عمدي ايجاد كند! با قطع و تكرارعمدي احساس كنترل بهتري را بر روي تكلم در لحظه هاي حساس مي توان پيدا كرد.
- در پي تجزيه و تحليل مسائلي كه لكنت را بيشتر مي كند، باشد.
- هدف او بايد تكلم سليس تر و بهتر باشد نه تكلم بي عيب و نقص و ايده آل.
- هرگز لكنت خود را پنهان نكند بلكه با آن مواجه شود.
- اگر دچار اضطراب و تنش شدند، آن را طبيعي تلقي كنند و از آن خجالت نكشند.
- زمانهايي كه دچار لكنت بيشتر مي شوند فراموش كنند .
- مواقعي را كه در صحبت كردن موفق هستند بخاطر بسپارند.
علت بروز لكنت زبان ناگهاني در كودكان
لكنت ناگهاني زبان در كودكان احتمالا به علل روانشناختي مانند ترس و وحشت ناگهاني بازمي گردد و معمولا بعد از مدتي به طور خودبه خود رفع مي شود.
لكنت ناگهاني زبان اغلب ناشي از يك واقعه ترسناك براي كودك يا فرد بزرگسال است و لازم است او از محيط هايي كه باعث وحشتش مي شود دور نگهداشته شود.
اختلال لكنت زبان شايد براي هفته ها و يا سال ها در فرد باقي بماند. لكنت ناگهاني زبان اگر چه يك موضوع نگران كننده براي والدين مي باشد اما در اكثر كودكان بدون نياز به مراجعه به متخصص و به مرور زمان بهبود پيدا مي كند. با اين حال براي برخي ها اين اختلال مي تواند مادام العمر بوده و باعث ايجاد مشكلاتي در عملكرد فرد در مدرسه و يا محيط كار شود. داشتن اطلاعات كافي و روش برخورد با اين اختلال مي تواند كمك بزرگي به رفع آن كند.
چه زماني بايد از درمانگر لكنت زبان كمك بخواهيم؟
بروز لكنت ناگهاني زبان در كودكان باعث ايجاد نگراني ها و ناراحتي هاي فراواني در والدين مي گردد. در اغلب كودكان مبتلا به لكنت زبان قبل از 5 سالگي لكنت زبان به خودي خود از بين مي رود و نياز به هيچگونه مداخلات درماني مانند گفتار درماني ندارد. اما اگر لكنت زبان مدام اتفاق مي افتد و همراه با حركات صورت و بدن است بهتر است كه براي ارزيابي شرايط كودك به يك گفتار درمان مراجعه نماييد. مخصوصا اگر كودكتان 5 ساله شده و علايم زير را از خود نشان مي دهد:
- زمانيكه تكرار كل كلمات يا جملات براي كودك سخت مي شود.
- زمانيكه كودك كلمات را بيشتر از قبل مي كشد.
- زمانيكه صحبت كردن براي كودك بسيار سخت و محدود مي شود.
- زمانيكه متوجه مي شويد كشش بعضي از عضلات صورت بيشتر شده است.
- زمانيكه كودك سعي مي كند از موقعيت هايي كه نياز به حرف زدن دارد اجتناب كند.
- زمانيكه كودك كلمه اي را از ترس لكنت زبان عوض مي كند.
- زمانيكه مشكلات زباني ديگري نيز همراه با لكنت مشاهده نماييد.
لكنت زبان در بزرگسالان
لكنت زبان در هر سني ممكن است براي فرد رخ دهد. اين اختلال گفتاري بيشتر در كودكان شايع است و در سنين پايين درمان آن سخت است. اما در كودكان بالاي شش سال و بزرگسالان ممكن است بدون درمان خاصي لكنت برطرف شود.
به گزارش سرويس بازار ايسنا، بنابر اعلام سايت سابليميران، لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان يكي از موارد شايعي است كه ممكن است هر فردي به آن دچار شود و سن و جنس خاصي را در بر نمي‌گيرد. لكنت در بزرگسالان به صورت گرفتگي زبان خود را بروز مي‌دهد و در موقعيتهاي خاص در اداي برخي از كلمات فرد دچار مشكل مي‌شود. اغلب بزرگسالاني كه در اداي برخي از كلمات مشكل دارند در ارتباطات خود سعي مي‌كنند از كلمات جايگزين استفاده كنند تا لكنت خود را پنهان كنند، حتي برخي افراد تا حد امكان سعي مي‌كنند از صحبت كردن دوري كنند.
مشكلات لكنت زبان در بزرگسالي
لكنت زبان در بزرگسالي مي تواند منجر به مشكلات زير شود:
- مشكل در ارتباط گيري با ديگران
- اضطراب هنگام صحبت با ديگران
- اجتناب از صحبت كردن در شرايطي كه نياز به صحبت كردن است
- كاهش مشاركت اجتماعي
- مورد زورگويي، تمسخر و يا طعنه ديگران واقع شدن
- عزت نفس پايين
- درمان لكنت زبان در بزرگسالي
علت لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان
علت لكنت زبان در كودكان معمولا ناشي از شكل نگرفتن مسيرهاي عصبي مغز است كه با بزرگ شدن كودك به تدريج درمان مي‌شود. اما بزرگسالان هم در مواردي به لكنت زبان دچار مي‌شوند كه لكنت اكتسابي يا ديررس مي‌گويند. اين نوع لكنت اغلب در اثر سكته‌هاي مغزي ايجاد مي‌شود، حتي عواملي مانند ضربه به سر و مسائل عاطفي منجر به ايجاد لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان مي‌شود.
از عوامل مهمي كه باعث ايجاد لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان مي‌شود مي‌توان به فشارهاي عصبي، كم بودن ميزان اعتماد به‌نفس، خجالتي بودن فرد؛ عدم تمركز و عدم توانايي برقراري روابط با دوستان را نام برد.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه افراد بالغي كه عصبي، خجالتي، پرخاشگر، احساساتي و ناپايدار هستند، بيشتر به لكنت دچار مي‌شوند. اين مورد به همين ترتيب در ميزان خود دوستي و اعتماد به نفسشان هم دچار مشكل مي‌شوند. بنابرين براي از بين بردن آن بايد فرد از نظر ذهني و دروني خود را به سطح خوبي برساند تا بتواند اين موانع را كه بر گرفتگي زبان مي‌افزايند، از ميان بردارد.
پيش‌بيني اينكه آيا لكنت زبان در كودك براي مدت طولاني ادامه دارد، خيلي حياتي و ضروري است. اين كار را به صورت دقيق با استفاده از آزمايش، مشاهده و مصاحبه انجام مي‌دهند. اما پيش‌بيني احتمال اينكه لكنت زبان در يك كودك بزرگ‌تر يا بزرگسال براي طولاني‌مدت به صورت مداوم ادامه دارد، آنچنان اهميتي ندارد چون به احتمال زياد مشكل به اندازه‌اي طولاني بوده است كه ديگر نيازي به پيش‌بيني نيست و فرد بايد در اولين فرصت به درمان اقدام كند.
لكنت از كودكي شروع مي‌شود و مي‌تواند تا بزرگسالي ادامه داشته باشد. به طور ميانگين بر اساس تحقيقات انجام شده از هر صد بزرگسال يك نفر به اختلال لكنت زبان دچار است و ميزان شيوع آن در مردان ۳ تا ۴ برابر زنان است. همچنين اختلال لكنت زبان در همه فرهنگ‌ها و گروه‌هاي اجتماعي وجود دارد و مختص قشر خاصي نيست.
از دلايل ديگر لكنت زبان در بزرگسالي نيز مي توان به موارد زير اشاره كرد
- لكنت زبان عصبي
- لكنت در اثر مصرف دارو
- لكنت در شرايط پر استرس
- بروز مجدد لكنت زبان كودكي
- دلايل فردي و شخصي
- مشكلات لكنت زبان در بزرگسالي
درمان لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان
در درمان لكنت زبان از روش‌هاي مختلفي استفاده مي‌شود كه برخي از اين روش‌ها مبتني بر كنترل و نظارت بر سرعت گفتار بوده و برخي ديگر مبتني بر اصلاح گرفتگي زبان است.
در روش كنترل سرعت گفتار از جملات كوتاه استفاده مي‌شود و فرد سعي مي‌كند با سرعت پايين جملات را بيان كند. هر چه قدر سرعت بيان پايين باشد، فرد راحت‌تر مي‌تواند كلمات را ادا كند. همچنين در اين روش حروف صدادار كشيده بيان مي‌شود تا فرد بدون وقفه حرف بزند. در روش فوق تنفس فرد نيز كنترل مي‌شود و با تنظيم تنفس شرايط گفتار فرد بهبود مي‌يابد.
در روش اصلاح گرفتگي زبان، سعي مي‌شود گفتار و بيان فرد اصلاح شود و با كاهش اضطراب و ترس فرد درمان را در چهار مرحله (كشف و شناسايي – از بين بردن حساسيت – اصلاح و تثبت ) به سرانجام مي‌رسانند.
مراحل درمان كامل لكنت زبان بزرگسالان در مراكز درماني
- ۱-بررسي لكنت زبان، شخصيت و رفتار فرد
- ۲- واكاوي شكل مواجهه فرد با لكنت زبان خود، محيط اطراف، اعضاي خانوادگي و اعضايي كه به دنبال درمان هستند.
- ۳- واكاوي امكانات رفت‌وآمدي، مجموعه علايق و اهداف، شيوه و منش زندگي و نيز ميزان جديت و پيگيري فرد و اعضا اصلي وابسته به او.
آيا لكنت زبان خطرناك است
يكي از عامل هاي لكنت زبان، ژنتيك است. خطر لكنت زبان در بين خويشاوندان درجه اول مبتلا به اين اختل
لكنت زبان در كودكان و بزرگسالان + علائم لكنت زبان
اختلال لكنت يا كندي زبان در جايي پيش مي‌آيد كه دستگاه‌هاي تكلم انسان دچار پاره‌اي از تشنج‌ها است؛ از اينرو اداي كلمات ناگهان به مانع برخورد مي‌كند و پيوسته مكثي در ميان صحبت روي مي‌دهد. به هنگام چنين رويدادي معمولاً انسان حرفي را كه روي آن مكث ايجاد شده‌است، چندبار تكرار مي‌كند.
حدود ۱۰ درصد كودكان در سنين قبل از دبستان و بين ۲ تا ۶ سالگي به لكنت زبان مبتلا هستند.
درمانگران لكنت زبان مي گويند، لكنت زبان زماني پديد مي‌آيد كه در جريان طبيعي گفتار وقفه‌اي ناگهاني و غير طبيعي ايجاد شود و در صورتي كه كودك لكنت زبان خود را به عنوان يك اختلال بپذيرد، فرآيند درمان سريع تر صورت مي‌گيرد. اگر علت ايجاد لكنت در كودكان شناخته شود، درمان بهتري صورت مي‌گيرد زيرا گاه ترس و گاه ناراحتي هاي رواني عامل لكنت زبان است.
لكنت در همه كودكان به يك شكل نيست. در گروهي از كودكان لكنت همراه با اضطراب، فشارهاي عصبي، تيك هاي جسماني، تغيير حالات چهره و حتي گريه است و در گروهي ديگر، لكنت موجب ناتوانايي هاي شديد ارتباطي مي شود.
ترس عامل ايجاد لكنت زبان نيست، فقط باعث مي شود لكنت زبان كودك عيان شود، استرس نيز علت لكنت نيست و تنها آن را تشديد مي‌كند.
چهار علت براي لكنت شناخته شده و در اين بين ژنتيك عاملي است كه ۶۰ درصد از افراد را دچار اين اختلال مي‌كند البته نبايد از كودكاني كه تاخير گفتار يا رشدي دارند نيز گذشت، آنها هم از مستعدترين افراد براي لكنت زبان هستند.
در اين قسمت ما به معرفي چندين نوع لكنت زبان در افراد مي پردازيم، هر كدام را توضيح داده و درباره موارد آنها صحبت مي كنيم.
لكنت ارتباطي با هوش ندارد؛ اين را فراموش نكيند فردي كه لكنت دارد فردي كم هوش نيست. همچنين بايد بدانيد كه هيچ درمان معجزه آسا و يك شبه‌اي براي لكنت وجود ندارد، لكنت قابل درمان است اما درمان لكنت در سنين پايين، موثر و پايدار است.
لكنت به طور معمول در چه زماني شروع مي.شود؟
شروع لكنت به طور شايع در سنين 7- 2 سالگي است. معمولاً بعد از 12 سالگي ابتلا به لكنت زبان ديده نمي.شود، مگر در مواردي كه سانحه مغزي جدي اتفاق افتاده باشد. لكنت در زماني كه كودك با سرعت زياد در حال يادگيري زبان است به شكل تدريجي شروع مي.شود.
شيوع لكنت زبان
ميزان شيوع لكنت در جمعيت كلي حدود يك درصد و در پسران سه برابر دختران است. در خانواده.هايي كه پدر يا مادر سابقه لكنت داشته باشند، احتمال ابتلا در فرزندان سه تا پنج برابر بيشتر از خانواده.هايي است كه در آنها مشكلي وجود ندارد.
موفقيت هاي آموزشي، شغلي و اجتماعي مي.توانند تا حدودي تحت تأثير لكنت قرار گيرند. با وجود اين در طول تاريخ، افراد برجسته و موفق زيادي وجود داشته اند كه بيشتر عمرشان را با اين اختلال گفتاري همراه بوده اند.
از جمله اين افراد مي توان وينسون چرچيل، سرايوسكي سينوتون، چارلز داروين، ناپلئون اول و تئودور روزولت را نام برد.
تشخيص اختلال لكنت زبان
در اين قسمت چند روش تشخيص اين اختلال را بررسي خواهيم كرد. در روش اول مجموعه روان آساي، 2 روش براي تشخيص اين اختلال ارائه داده است كه در قالب روش الف، ب و ج آن ها را توضيح خواهيم داد.
روش الف - اختلال در رواني بهنجار و الگوي زباني تكلم (نامتناسب با سن فرد) كه با رخداد يك يا چند مورد زير نمود مي يابد:
- تكرار كلمات و صوت ها
- كشيده گويي صداها و حروف ها
- بيان شكسته شكسته واژه ها (مكث بين واژه ها)
- انسداد صدادار يا خاموش (مكث پرشده يا نشده در كلام)
- انتخاب كلمات بدون چالش براي فرار از مشكل آفرين بودن اداي كلمات (جابه جاسازي واژه به خاطر اجتناب از واژه هاي مشكل آفرين)
- توليد واژه به همراه تنش فيزيكي فراوان
- تكرار واژه هاي كامل تك هجايي
روش ب - اختلال در پيشرفت تحصيلي يا شغلي يا روابط اجتماعي تداخل ايجاد مي كند.
روش ج - اگر يك نقيصه ي گفتاري حسي يا حركتي وجود داشته باشد، مشكلات زباني در زمره مشكلاتي قرار مي گيرند كه معمولا با اين اختلالها همراه هستند.
1 - نوع اول لكنت زبان
در اين قسمت نوع اول لكنت در افراد علي الخصوص كودكان را به شما معرفي مي كنيم.
1.1 - لكنت كلونيك يا حالت تكراري در بيان كلمه
در اين نوع از لكنت زبان كودك يك سيلاب از كلمه‌اي را (كه معمولاً اولين سيلاب كلمه را) با سرعت و تشنج تكرار مي‌كند. مثلاً كلمه پدر را چنين بيان مي‌كند: پ پ پ پدر.
1.2 - لكنت تونيك يا توقف در تلفظ
در اين حالت در فعاليت عضلات تلفظي چند ثانيه توقف و سكون به وجود مي‌آيد و كودك دچار وقفه در تلفظ و اداي كلمه همراه با فشار، كوشش و حركات خاصي است. كودك مبتلا به اين لكنت براي اداي كلمه شديداً به خودش فشار مي‌آورد و پس از لحظاتي سكون به‌طور ناگهاني و با تشنج كلمه را ادا مي‌كند.
2 - نوع دوم لكنت زبان
اين نوع لكنت بيشتر براساس اختلالات مغزي و تصادفات، بيماري و مصرف برخي داروها رخ مي دهد كه بصورت كامل تر در اين قسمت آن ها را دسته بندي مي كنيم
2.1 نوع لكنت، اختلال مغزي
لكنتي كه در نتيجه ي برخي اختلالات مغزي در سال هاي آغازين كودكي رخ مي دهد.
2.2 نوع لكنت، حوادث و بيماري ها
لكنت زباني كه به علت ضربات واردشده به مغز يا سكته هاي مغزي يا مصرف بعضي داروها در بزرگ سالي رخ مي دهد. فشارهاي عاطفي و احساسي نيز در برخي مواقع موجب بروز لكنت زبان مي شود.
مراحل مختلف لكنت - نوع اول
مراحل متفاوتي براي لكنت زبان كودكان از طرف متخصصين مختلف بيان شده است. كودكاني كه دچار لكنت زبان هستند معمولاً و از بدو پيدايش لكنت تا مرحله نهايي مراحل مختلفي را به شرح زير مي‌گذراند.
1. لكنتي كه كودك پذيرفته است
كودك در اين مرحله متوجه مي‌شود كه برخي از حروف و كلمات را به‌طور غيرطبيعي تكرار مي‌كند. اما به نظر مي‌رسد كه نگران حالت گويايي خودش نيست. كودك از اين كه اختلال تكلمي دارد ناراحت نبوده و رنجي نمي‌برد و كوششي هم براي رفع آن نمي‌نمايد. در اين مرحله، لكنت كودك معمولاً همراه با اختلالات تنفسي يا علايم و عوارض بيماري نيست. نوع لكنت كودك در اين مرحله بيشتر از لكنت تكراري است و به همين دليل در اين حالت برنامه‌هاي گفتار درماني مؤثر است.
2. لكنتي كه كودك در برابر آن واكنش نشان مي‌دهد (لكنت پس رانده)
بتدريج كه كودك بزرگ شده و دامنه مكالمات وسيع تر مي‌شود به واسطه رفتارهاي خاص و فشارهايي معمولاً از سوي همسالان، والدين و معلمان متوجه كودك مي‌شود، كه كودك به‌طور قابل توجهي با تعجب و گاه همراه با دلسردي نسبت به چگونگي اختلالات گويايي خود عكس‌العمل نشان مي‌دهد. مثلاً به محض اينكه برخي از اعضاي فاميل و نزديكان و اطرافيان كودك متوجه مي‌شوند كه او لكنت دارد، رفتارها و واكنش‌هاي مختلفي نشان مي‌دهند. وي اين واكنش‌ها را درك كرده و بالطبع عدم اطمينان و تنش عضلاني او بيشتر مي‌شود.
3. لكنت پيچيده و شديد
بتدريج كه حركات و رفتار ضمني همراه با لكنت به صورت غيرارادي ظاهر مي‌گردد، شدت لكنت افزايش مي‌يابد. به نحوي كه كودك نسبت به همه موفقيت‌ها و به همه كلمات و همه اصواتي كه با عدم رواني و سلامت او در صحبت توأم مي‌شوند، حساسيت و نگراني پيدا مي‌كند.
در اين شرايط لكنت خود به خود، روز به روز پيچيده‌تر و شديدتر مي‌شود. بطوري‌كه هر چقدر بيشتر نسبت به موفقيت‌ها، كلمات و جملات از خود نگراني و ترس نشان مي‌دهد، لكنت او بيشتر مي‌شود و هر چقدر لكنت او بيشتر مي‌شود.
نگراني و ترس او از شرايط و موقعيتها و كلمات و اصوات افزايش مي‌يابد.
لكنت زبان در DSM به عنوان وضعيتي تعريف مي شود كه طي آن رواني تكلم به گونه اي نا متناسب با سن فرد دچار اختلال مي شود.
لكنت زبان معمولا قبل از 12 سالگي نمود مي يابد، هرچند كه در اكثر موارد از هجده ماهگي تا 9 سالگي قابل تشخيص است، دوره اوج آن، بين 2 تا 5/3 سالگي و 5 تا 7 سالگي است.
اين اختلال نه به صورت ناگهاني، بلكه در طول زمان پديدار و ماندگار مي شود. البته در مواردي ممكن است افراد در هنگام روخواني، آواز، صحبت با حيوانات و اشيا علايمي نشان ندهند.
در پيدايي لكنت زبان چهار مرحله را مي توان از يكديگر تفكيك كرد:
مرحله اول پيش مدرسه
اين مرحله در دوران پيش از مدرسه و معمولا به صورت دوره اي و بعد از توانايي گفتار مطرح مي شود. در اين دوره كه لكنت زبان اختلالي گذرا به نظر مي رسد، كودك مبتلا به لكنت زبان بيشتر درهنگام هيجان، عصبانيت، يا وقتي چيز زيادي براي گفتن دارد و ديگر شرايط استرس زا، دچار لكنت مي شود.
مرحله دوم نخستين سال هاي مدرسه
در اين مرحله، كه در نخستين سالهاي مدرسه پديدار مي شود، لكنت به صورت مزمن درآمده به كل گفتار گسترش مي يابد. در اين مرحله دوره هاي بهبودي بسيار كم است و كودك از لكنت زبان خود آگاهي دارد.
مرحله سوم بعد از 8 سالگي
اين مرحله در اواخر كودكي و اوايل نوجواني- بعد از 8 سالگي- شروع شده و تا بزرگسالي ادامه مي يابد. در اين مرحله لكنت زبان بيشتر در موقعيتهاي خاص همانند صحبت در سركلاس، حرف زدن با افراد ناآشنا، خريد، تلفن و شرايط استرس زا ظاهر مي شود.
مرحله چهارم اواخر نوجواني
اين مرحله اغلب در اواخر نوجواني شروع مي شود و تا بزرگسالي ادامه مي يابد. در اين دوره افراد مبتلا به لكنت زبان از بيان كلمه ها و صداها بيمناك اند و جانشين سازي و اداي اشتباه كلمات رايج است. همچنين اين افراد از ورود يا قرار گرفتن در موقعيتهايي كه نيازمند گفتار است دوري مي كنند و در اين مواقع علايم دستپاچگي و ترس نشان مي دهند.
لكنت زبان در حالتهاي پيشرفته معمولا با به هم زدن مكرر پلكها، تيك يا لرزش لبها و فك همراه مي شود.
با توجه به اينكه اين اختلال در پيشرفت تحصيلي يا شغلي تداخل مي كند و از طرف ديگر، به علت اينكه اين افراد معمولا مورد اذيت و آزار همسالان خود قرار مي گيرند و مسخره مي شوند، اضطراب و افسردگي آنها دامن زده شده و خود پنداره ضعيفي پيدا مي كنند كه ارتباطات آنها را تحت الشعاع قرار مي دهد.
لكنت زبان در كودكان
لكنت زبان در كودكان را ناديده بگيريد. واكنش شما در برابر تلاش كودكتان براي برقراري ارتباط با ديگران، نقش بسيار مهمي در شكل گيري توانايي گفتاري او دارد. با كودك با روشي صحيح صحبت كنيد، اما انتظار نداشته باشيد مانند شما واضح و رسا صحبت كند. هنگامي كه كودك صحبت كردن را تمرين مي‌كند، با صبر و توجه به او گوش فرا دهيد.
- جملات كودك را تمام نكنيد. هنگامي كه كودك در بيان يك واژه يا تمام كردن يك جمله دچار مشكل شد، با شكيبايي منتظر بمانيد و حرفش را قطع نكنيد. زمان بدهيد تا خودش جمله را به پايان برساند.
- فضايي آرام ايجاد كنيد. زمانهايي كه اعضاي خانواده در كنار هم مي‌نشينند، مانند زمان صرف شام، محيطي آرام و گرم فراهم كنيد و به كودك فرصت صحبت كردن بدهيد. به او نشان دهيد كه علاقمنديد صحبت‌هايش را بشنويد.
- خودتان با آرامش صحبت كنيد، اما از كودكتان نخواهيد آرام صحبت كند. به لكنت‌هاي احتمالي كودك هنگام حرف زدن، توجه نكنيد و به او احساس راحتي بدهيد. آرام، واضح و با جملات كوتاه با كودك صحبت كنيد.
- درباره لكنت زبان كودك اظهار نظر نكنيد. به كودك برچسب نزنيد. هرچه كودك نسبت به مشكل خود آگاهي بيشتري پيدا كند، موجب بد‌تر شدن شرايط مي‌شود.
حساسيت كودك را به موقعيتهاي تحريك كننده كاهش دهيد
ترس، لكنت زبان را در كودك افزايش مي‌دهد. سعي كنيد با روش‌هاي زير حساسيت كودك را نسبت به اين موقعيتها كاهش دهيد.
- فهرستي از موقعيتها و واژه‌هايي كه موجب بروز ترس در كودك مي‌شود تهيه كنيد.
- تمرين‌هاي ريلكسيشين و آرامش بخشي را براي كودك انجام دهيد. اين تمرين‌ها به از بين بردن ترس كودك كمك مي‌كنند.
- از كودك بخواهيد كه خود را در يكي از موقعيتهايي كه در او ايجاد ترس مي‌كند، در حال صحبت كردن تصور كند.
- سطح اضطراب را ارزيابي كنيد. از كودك بخواهيد تا ميزان اضطراب خود را در موقعيت فرضي قبل، از اعداد يك تا ده مشخص كند. سپس تمرين خيالي بالا را چندين مرتبه انجام دهيد تا سطح اضطراب تا حد قابل قبولي كاهش يابد. سپس موقعيت ديگري را تمرين كنيد.
- موقعيتهايي كه كودك به طور معمول دچار لكنت زبان مي‌شود را بازسازي كنيد.
- امكان تمرين در موقعيتهاي از پيش تعيين شده را فراهم كنيد. به عبارت ديگر موقعيتهايي واقعي طراحي كنيد تا كودك بتواند در آنها آموخته‌هاي جديدش را به كار بندد.
علل لكنت زبان در كودكان
دلايل بروز لكنت زبان در كودكان، تاكنون به‌طور دقيقي روشن نشده‌است. اما لكنت نمي‌تواند علت واحدي داشته باشد. بلكه همواره معلول علت بدني، عاطفي، اجتماعي يا تركيب اين عوامل است. بسياري از افرادي كه لكنت زبان دارند دچار بعضي از ناراحتي‌هاي عصبي و ناسازگاري‌هاي اجتماعي هستند. اما تشخيص اينكه آيا اينگونه ناراحتي‌هاي رواني علت لكنت زبان است يا لكنت خود حاصل حالات و فشارهاي ناشي از اختلالات رواني است، بسيار مشكل است. در بعضي از مواقع لكنت زبان ممكن است حاصل نارسايي‌ها و اختلالات دستگاه عصبي باشد يا در مواردي نيز لكنت زبان از زمان كودكي در اثر بعضي ناهنجاري‌هاي خفيف فيزيولوژيكي پديد مي‌آيد.
- عوامل زيستي: عوامل مادرزادي و ژنتيكي از جمله فاكتورهاي تأثيرگذار در شروع لكنت مي‌باشد . بابري، امبروس و كاكس در سال(1996) گزارش كردند كه 20تا 74 درصد افراد داراي لكنت زبان حداقل يك خويشاوند كه لكنت دارد داشته‌اند . دريك مطالعه ديگر گراهام وكانچر (2005) براساس گزارش والدين دريافتند كه خانواده كودكان بيش دبستاني داراي لكنت به صورت معناداري با احتمال بيشتر حداقل يك عضو ديگر با سابقه لكنت در خانواده نسبت به كودكان طبيعي داشتند، (وبزوانس،2010)در اين بخش به بررسي نتايج مطالعات در زمينه عوامل زيستي مؤثر بر لكنت مي پردازيم.
- عوامل وراثتي: يك واقيعت شناخته شده در ارتباط با لكنت اين است كه اغلب در اقوام و فاميل وجود دارد. اخيراً، يك توافقي گسترده در بين محققين به وجود آمده كه لكنت به ارث مي‌رسد يا مي‌تواند به ارث برسد. به عبارت ديگرخيلي از افراد داراي لكنت زبان، يك يا هردو والدشان درون ژن‌هاي خود عامل لكنت را دارند (گيوتر،2013).
- عوامل مادرزادي: تعدادي از مطالعات نشان داده‌اند كه ممكن است رشد اختلال لكنت توسط مكانسيم‌هاي غير از وراثت صورت بگيرد .به عبارت ديگر برخي از افراد ممكن است هيچ گونه عامل پيشگويي‌كننده لكنت را به ارث نبرده باشند، درعوض ممكن است يك ضربه بدني يا سايكولوژيكي را تجربه كرده باشند كه عامل بروز لكنت در آنها باشد، اين عوامل ممكن است حين يا نزديك تولد باشد كه عوامل مادرزادي ناميده مي‌شوند.
برخي ديگر از علل لكنت زبان مي توان به موارد زير نيز اشاره كرد:
- سكته و آسيب هاي مغزي در بزرگسالي
- ضربات واردشده به سر
- فشارهاي احساسي و عصبي
آيا لكنت مي.تواند پس از يك حادثه غير منتظره يا ضربه ناگهاني شروع شود؟
در اغلب موارد شروع لكنت مانند بهبودي آن تدريجي است. لكنت به ندرت پس از يك ضربه ناگهاني شروع مي.شود و بيشتر كودكان كه اين حوادث يا ضربه.هاي غيرمنتظره را تجربه مي.كنند به لكنت مبتلا نخواهند شد.
آيا بايد كودك مبتلا به لكنت را مثل ساير كودكان تربيت كنيم؟
تمام قوانين مسووليت.ها، تشويق..ها و محدوديت.هايي را در مورد ساير كودكان به كار مي.بريد، براي فرزند مبتلا نيز اجرا كنيد. او بايد خود را ما نند بقيه همسن. و سالان خود ببيند با اين تفاوت كه فقط گاهي لكنت پيدا مي.كند.
البته در مواردي بايد دقت بيشتري داشته باشيم، گاهي انتظارات خارج از توان از وي داشتن، باعث افزايش فشار و تنش و در نتيجه تشديد لكنت او مي.شود. در كودكي كه لكنت دارد، اختصاص دادن زمان كافي براي صحبت كردن، وي احساس بهتري را در او ايجاد مي.كند و مي.توان لكنت او را كاهش داد.
بهترين زمان درمان لكنت زبان در كودكان
درمان لكنت زبان هر چه زودتر آغاز شود مي‌تواند نتايج بهتري را به دنبال داشته باشد. در برخي از موارد همانند كودكان فلج مغزي درمان بايد بعد از ۴ ماهگي آغاز شود، اما در ساير موارد زمان پيشنهادي قبل از ۳ سالگي است.
والدين بايد بدانند افزايش سن، روند درمان اختلال گفتار فرزندانشان را با مشكل مواجه كرده و درمان بسيار دشوار مي‌شود.
كودكي كه تا سن ۲ سالگي هيچ كلمه‌اي را به زبان نمي‌آورد و يا تا سن ۳ سالگي قادر به بيان جملات كوتاه نيست بايد از سوي والدين به متخصص معرفي شود.
اين آسيب شناس گفتاري با اشاره به كودكاني كه در معرض خطر ابتلا به لكنت زبان هستند اظهاركرد: تكرار زياد بخشي از يك كلمه همانند "س" در واژه "سلام" و يا كشيدن صداها همچنين تغيير ناگهاني در بلندي و زير و بمي صدا از جمله عواملي است كه مي‌تواند به عنوان علائم اختلال در گفتار كودكان محسوب شوند.
روش‌هاي اصلاح و درمان لكنت زبان
امروزه از روش‌هاي مختلفي براي اصلاح، درمان و بازپروري اختلالات گويايي و لكنت زبان استفاده مي‌نمايند. از جمله اين روش‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد. براي تشخيص و پيشگيري از اختلال لكنت زبان مي‌توان از مجموعه‌اي از آزمايش‌ها، مشاهده‌ها و مصاحبه‌ها استفاد كرد. در كودكان بزرگ و افراد بزرگسال با انجام ارزيابي، مي‌توان شدت اختلال و تاثير آن بر توانايي شخص در ارتباطات و عملكرد فعاليت‌هاي روزانه را، تعيين كرد.
1. روش شبيه سازي ذهن
در اين روش با متدهاي روانشناختي با تمرين و تكنيك‌هاي ويژه اقدام به درمان لكنت زبان ذهني با افزايش اعتماد به نفس، استرس و... مي‌كنند.
2. روش‌هاي زباني يا تلفظي
براي انجام اين عمل بهترين هماهنگي‌ها بين حنجره، گونه‌ها، زبان و لبها لازم است؛ اما همين كه در اين هماهنگي خللي ايجاد شود، زبان به لكنت مي‌افتد. پيش از سن ۴ يا ۵ سالگي به‌ندرت معلوم مي‌شود كه كودك لكنت زبان دارد. كندي زبان بر اثر اختلال‌هاي بدني يا برآشفتگي‌هاي عاطفي، در انسان رشد مي‌يابد. گويا بتوان در پاره‌اي موارد، كند زباني را از راه آموزش برطرف كرد؛ يعني به شخص مبتلا آموخت كه چگونه آهسته آهسته چيزي را بخواند؛ آهسته آهسته و با توجه خاص به حرف زدن خود، سخن بگويد و هر هجايي را با كمال دقت ادا كند.
همچنين به وي مي‌آموزند چگونه به هنگام بند آمدن زبانش، تنفس خود را تنظيم كند. بر اثر مطالعه دربارهٔ صوتها يا تركيب صوتهايي كه چنين مشكلي را فراهم مي‌آورند، به پاره‌اي از تمرين‌هاي مرحله به مرحله‌اي، براي خواندن دست يافته‌ايم كه با انجام آن مي‌توان تا حدود زيادي بر مشكل «كند زباني» چيره شد. به هر حال، درمان لكنت زبان بايد به‌وسيله متخصص گفتار درماني انجام گيرد. اين نكته نيز بسيار قابل توجه‌است كه نبايد مبناي عاطفي را در كند زباني ناديده گرفت.
3. روش دو جانبه يا مكمل
در اين روش به بازپروري و پرورش جنبه‌هاي دوگانه فكري و زباني اهميت فراوان داده مي‌شود. اين روش بيشتر در مورد كودكان ۳ تا ۷ ساله استفاده مي‌شود و معمولاً نتايج ثمر بخشي دارد. هدف اين روش در واقع پرورش دوگانه‌اي از قدرت و صحت تفكر، قدرت و صحت بيان است. به عنوان مثال براي نيل به اين منظور به كودك مي‌آموزند كه افكار خود را اصلاح و روشن دريابد، فقط افكار واضح و روشن خود را به زبان جاري نمايد و كلمات و جملات را دقيق و رسا بازگو نمايد.
4. روش‌هاي روان درماني
ايجاد هماهنگي ميان گفتار و تنفس، افزايش مهارت واژه يابي كودك، كاهش اضطراب و به دنبال آن افزايش اعتماد به نفس از جمله راهكارهاي درمان است كه توسط گفتار درمانگر صورت مي‌گيرد كه وقتي كودك به زبان مادري احاطه پيدا كرد، اين اختلال مشاهده مي‌شود. اين روش‌هاي درماني به ويژه در مورد افرادي كه دچار كشمكش‌هاي عاطفي و اختلالات رواني عصبي هستند بكار مي‌رود. روش روان درماني براي كودكان سنين پايين ثمر بخش نيست.
5. روش دارو درماني
برخي اعتقاد دارند كه يكي از عوامل لكنت تنش‌ها و اضطراب و هيجانات عاطفي است؛ لذا داروهاي آرام بخش مي‌توانند تا حدودي كودك را از اضطراب و هيجانات عاطفي به دور داشته و در نتيجه لكنت زبان او را تقليل دهند.
6. رفتار درماني
يكي ديگر از روش‌هاي متداول و نسبتاً جديد در اصلاح و بازپروري لكنت زبان روش تغييرات و اصلاحات رفتاري است. نظريه مدافعان اين روش در اين است كه يكي از علل لكنت زبان كودك رفتارهاي سازش نايافته يا ناهنجار اوست؛ لذا در اين روش سعي بر اصلاح رفتارها و بالطبع تقليل لكنت زبان كودك است.
7. روش خود درمان گري
اين روش كه در واقع مي‌تواند نوعي روش رفتار درماني نيز تلقي شود، بر اين اساس استوار است كه فرد لكنتي با انگيزه قوي و ايجاد تغييرات لازم در زمينه بازخوردها و نگرشهايش نسبت به لكنت خود به برنامه‌اي منظم، مشخص و به‌طور جدي و مصمم تلاش كند كه اختلال گويايي خود را اصلاح كند.
8. تاثير گفتار درماني بر روي لكنت زبان
گفتار درماني مانع از تبديل لكنت به يك معضل مي شودپس اگر كودكي داريد كه تازه علائم لكنت در او پديدار شده و يا خودتان به تازگي مبتلا به لكنت شده ايد حتما به يك پاتولوژيست گفتار مراجعه كنيد. لكنت متغيير است و تعدادي از موقعيت ها وجود دارند كه هر فردي كه آن ها را تجربه كند رواني گفتارش افزايش مي يابد.
9. استفاده از آرام بخش براي درمان لكنت زبان
متاسفانه بيشتر خانواده ها تمايل بسياري به مصرف آرام بخش‌ها دارند و از روان پزشكان مي خواهند تا دارو تجويز كنند، اما استفاده از آرام بخش‌ها اگر چه در درمان بزرگسالان مفيد است، اما در كودكان معمولا موثر نيست و كمك چنداني در روند درمان كودك نخواهد داشت. درمان هاي بدون دارو از بهترين انواع درمان لكنت زبان در كودكان است.
10. تاثير استرس بر تشديد لكنت زبان
ميزان لكنت بستگي به سطح اضطراب دارد. افراد مبتلا به لكنت در مواقعي كه دچار استرس و اضطراب مي شوند تپش قلب پيدا مي كنند و دچار لكنت مي شوند. مثلا اين افراد هنگام سخنراني براي گروه زيادي از افراد معمولا دچار ترس زياد مي شوند و دچار لكنت مي شوند. همچنين اين افراد هنگام پاسخ دادن به تلفن بعلت محدوديت و فشار زماني دچار ترس مي شوند.
11. درمان دارويي لكنت زبان
لكنت مشكلي چند وجهي است و درمان آن بايد به صورت همكاري گروهي از متخصصين رشته‌هاي گفتاردرماني، پزشكي و روانشناسي صورت گيرد، داروها به دليل داشتن عوارض جانبي و تداخل با داروهاي ديگر بايد به دقت توسط پزشك بررسي و تجويز شوند، درمان كودكان داراي لكنت در سنين پايين حتي بدون دارو قطعي است و با توجه به عوارض جانبي داروها لازم است در مصرف داروها توجه و دقت كافي شود.
12. تاثير طب سنتي و طب سوزني در درمان لكنت زبان
متاسفانه تا كنون آن چنان تحقيقات منتشر شده اي در زمينه تاثير گياه دارويي خاصي براي درمان كامل لكنت وجود نداشته است؛ در اين بين برخي گياهان دارويي استرس را كاهش دهند و با كاهش استرس به كاهش لكنت كمك مي‌كنند، برخي گياهان و مواد غذايي نيز با طبع گرم ممكن است لكنت را كاهش دهند. در تحقيقي كه در سال 1995 انجام گرفت مشخص شد طب سوزني بركاهش لكنت تاثيري ندارد؛ اما بر اساس تحقيقات جديد استفاده از طب سوزني در كنار ي ممكن است در درمان لكنت تاثير داشته باشد و از بازگشت لكنت جلوگيري كند.
13. تاثير هيپنوتيزم بر لكنت زبان
هيپنوتيزم به مفهوم تمركز ذهن و خواب رفتن مصنوعي است تا زماني كه شخص داراي لكنت هيپنوتيزم شود، گفتاري روان خواهد داشت اما به محض بيدارشدن و هوشياري و به كارافتادن حافظه لكنت او كاملا بازگشت دارد، شايد بسياري ادعا كنند كه لكنت را با هيپنوتيزم كاهش دهند يا بهبود ببخشند اما تا به حال چنين معجزه‌اي رخ نداده است.
اگر كودك شما با تلاش و فشار صحبت مي‌كند يا زمان زيادي از شروع لكنت گذشته است، اگر سابقه تاخير در گفتار و زبان دارد، يا سابقه ارثي لكنت در خانواده حتي اقوام دور را دارد، اگر نسبت به مشكل واكنش نشان مي‌دهد حتما و هرچه سريعتر اقدامات درماني را انجام دهيد و با گفتاردرمان متخصص در اين حيطه ملاقات كنيد.
راهكارهاي ساده براي كم كردن لكنت زبان كودكان
- صحبت كردن هماهنگ با يك گوينده ديگر (گفتار گروهي)
- كپي كردن گفتار يك گوينده ديگر (گفتار سايه): گفتار گروهي و گفتار سايه به علت شنيدن صداي خود فرد يا صداي ديگران و يا با شنيدن سيگنال هاي گفتاري خودش به يك شكل ديگر و يا يك لهجه ديگر صحبت كردن را براي فرد روان مي كند.
- گفتار نجوا گونه: تارهاي صوتي در گفتار نجوا گونه به هم نزديك مي شوند اما مرتعش نمي شوند و تمام صداها به صورتunvoice بيان مي شود.
- هنگام آواز خواندن يا سرود
- هنگام صحبت با يك عروسك يا بچه هاي كوچك: هنگام صحبت با كودكان و يا عروسك ها كمتر از زبان پيچيده و الگوهاي آهنگين متغير استفاده مي كنيم و رواني گفتار كمتر نوسان پيدا مي كند. رواني گفتار وقتي كودك كوچكتر با عروسك ها و يا با خود صحبت مي كند ناشي از اين است كه لكنت با گفتار دوسويه همراه نيست پس اگر گفتار يك سويه باشد و كودك منتظر پاسخ از شنونده نباشد ، كشمكشي اتفاق نمي افتد و گفتار بسيار روان است.
- هنگام صحبت كردن بلند با خود
- فردي كه دچار لكنت است علاوه بر درمان بايد هميشه سعي كند آهسته و آزاد صحبت كند و حروف صدادار را بكشد.
- با حركات شل و سبك لب ها از روي كلمات بگذريد.
- از جايگزيني كلمات خودداري كند. فرار از برخي كلمات فقط ترس از تلفظ آنها را بيشتر مي كند.
- در صحبت رو به جلو برود. تكرار كلماتي كه بيان شده است، كمكي نمي كند.
- ارتباط چشمي طبيعي را با مخاطب حفظ كند.
- گهگاه در صحبت لكنت عمدي ايجاد كند! با قطع و تكرار عمدي مي توان احساس كنترل بهتري بر روي تكلم در لحظه هاي حساس پيدا كرد.
- در جستجوي كارها و مسائلي باشد كه موقع لكنت مشكل را بيشتر مي كند. هر چه فرد خودش لكنتش را تجزيه و تحليل كند، بهتر مي تواند هماهنگي دستگاه تكلم را برقرار كند.
- به ياد داشته باشد كه هدفش تكلم سليس تر و بهتر است نه تكلم بي عيب و نقص و ايده آل. حتي كساني كه هيچ لكنتي ندارند گاهي در صحبت كردن دچار مشكل مي شوند.
- به مخاطب خود بگويد كه لكنت دارد و هرگز لكنت خود را پنهان نكند بلكه با آن روبرو شود.
- اگر موقع صحبت دچار اضطراب و تنش مي شود، آن را طبيعي تلقي كند و از آن خجالت نكشد، چون عمداً دچار لكنت نشده است.
- زمان هايي را كه دچار لكنت بيشتر مي شود فراموش كند و مواقعي را كه در صحبت كردن موفق بوده است به خاطر بسپارد.
- والدين با آرام و شمرده صحبت كردن مي توانند الگوي خوبي براي فرزندان خود باشند.
- هرچند كه عباراتي مانند «صبر كن و نفس عميق بكش»، «يواش تر» به منظور كمك به اوست اما شايد باعث شود او حساس تر شود. از استفاده از اين عبارات بپرهيزيد.
- از درست كردن و كامل كردن جملات او اجتناب كنيد.
- بدون اين كه بي حوصلگي نشان دهيد به دقت به حرف هاي او توجه كنيد. ارتباط چشمي داشته باشيد.
- با توجه كامل به صحبت كردن با او بپردازيد. به عنوان مثال هنگام شام او را در مكالمه خانوادگي دخالت دهيد.
- از روش صحبت كردن او انتقاد نكنيد و به او براي صحبت كردن درست فشار نياوريد.
- هنگامي كه لكنت زبان شدت مي گيرد از او نخواهيد به صحبت با ديگران بپردازد. به جاي آن بگذاريد كاري را كه نياز به صحبت كردن ندارد انجام دهد.
- از كودكتان نخواهيد كه هميشه دقيق و درست صحبت نمايد.
- كودكتان را مورد انتقاد قرار ندهيد.
- كودك را تصحيح نكنيد.
- وقتي كودك تمايلي به صحبت كردن ندارد او را وادار به صحبت كردن ننماييد.
- بين صحبت كردن كودك صحبت هايش را قطع ننماييد.
- به كودك نگوييد كه قبل از صحبت كردن فكر كند.
- هنگام صحبت كردن با كودكتان به آرامي با وي صحبت كنيد.
- همه درخواست هايش را عملي نكنيد.
- مواظب باشيد به خاطر مشكلات گفتاري او، تسليم خواسته هاي غير منطقي او نشويد.
- محيطي لذت بخش و آرام براي صحبت كردن ايجاد كنيد.
راهكارهاي ديگري براي درمان لكنت زبان
در وب سايت خبرنگاران جوان نيز مطلبي مفيد با 18 راهكار درمان لكنت زبان آورده شده است. اين مقاله توسط متخصصين اين امر جمع آوري و در دسترس عزيزان قرار گرفته است البته توجه داشته باشيد، هيچ درمان معجزه آسا و يك شبه‌اي براي لكنت وجود ندارد، لكنت قابل درمان است، اما درمان لكنت در سنين پايين، موثر و پايدار است.
۱- از فردي كه لكنت زبان دارد بخواهيد كه ارتباط چشمي اش را با مخاطب حفظ كند. خودتان هم وقتي او حرف مي‌زند ارتباط چشمي تان را قطع نكنيد. در حقيقت اگر با فردي با لكنت زبان ارتباط داريد همواره در نظر داشته باشيد چند ثانيه ديرتر تمام كردن صحبت به هيچ روي دليل خوبي براي توهين به غرور و شخصيت يك انسان نيست.
۲- از او بخواهيد كه آرام و آزاد حرف بزند، حروف صدادار را بكشد و با حركات شل و سبك لب ها، از روي كلمات بگذرد.
۳- از فردي كه لكنت زبان دارد بخواهيد كه در صحبت رو به جلو برود و يك كلمه را تكرار نكند. همچنين از جايگزيني كلمات خودداري كند و با آنها مواجه شود.
۴- به او بگوييد كه بعضي وقت‌ها عمدا بعضي كلمه‌ها را با لكنت بگويد. اين كار باعث مي‌شود كه احساس كند كنترل بيشتري در گفتار دارد.
۵- به او بگوييد كه لكنت دارد و نيازي نيست آن را پنهان كند. بلكه بايد با آن مواجه شود و با تمرين اين مشكل برطرف مي‌شود.
۶- سعي كنيد آرام، شمرده و طبيعي با فردي كه لكنت زبان دارد صحبت كنيد و از عبارات ساده و كوتاه استفاده نماييد. با صبر و آرامش تحمل كنيد كه جمله اش تمام شود و از حرف زدن تند و سريع بپرهيزيد؛ زيرا اين كار او را آشفته مي‌كند.
۷- اگر او روي يك كلمه گير كرد جمله اش را كامل نكنيد و هرگز وسط حرف او نپريد.
۸- از او انتقاد نكنيد و حرف هايش را اصلاح نكنيد.
۹- سعي كنيد با رفتار خود به او اين حس را بدهيد كه شما به چيزي كه مي‌گويد توجه داريد، نه به طرز گفتارش.
۱۰- از او بخواهيد چيز‌هايي را كه لكنتش را بيشتر مي‌كنند پيدا كند. اگر فرد خودش بهتر لكنتش را بشناسد و بتواند آن را تجزيه تحليل كند بهتر مي‌تواند آن را حل كند.
۱۱- از او درخواست نكنيد كه حتما چيزي را در حضور ديگران تعريف كند. اين كار ممكن است باعث استرس و خجالت او شود.
۱۲- سعي كنيد به او اعتماد به نفس بدهيد، در او نگرش مثبت ايجاد كنيد و احساس شرم و ترس را ازبين ببريد.
۱۳- محيطي آرام، دوستانه و بدور از تشويش در خانه ايجاد كنيد.
۱۴- با او درمورد موضوعات مختلف گفتگو كنيد و او را تشويق به حرف زدن در جمع خانواده كنيد.
۱۵- به كودك نگوييد كه قبل از حرف زدن فكر كند.
۱۶- از بيان عباراتي مانند "صبر كن و نفس عميق بكش" يا "يواش تر" بپرهيزيد. اين جملات ممكن است باعث حساسيت و اضطراب او شود.
۱۷- نحوه‌ي حرف زدن او را تقليد نكنيد. اين كار تاثير بسيار بدي در نتيجه درمان لكنت زبان مي‌گذارد.
۱۸- تمرين در برابر آينه نيز مي‌تواند به درمان لكنت زبان كمك كند.
آيا دارو درماني در درمان لكنت كمك كننده است؟
بصورت كلي دارو درماني در مراحل اوليه به هيچ عنوان توصيه نمي شود، كار درماني، گفتار درماني و همراهي خانواده ها همگي از بهترين روش هاي درمان هر نوع اختلالي در كودكان هستند.
دارو هيچ تاثيري در اختلال مرتبط با لكنت كودكان ندارد، مگر اينكه دارو بتواند روي موردي كه باعث مشكل در اختلال كودك مي شود تاثير بگذارد.
نكات ارتباط با كودك داراي اختلال لكنت در گفتار
اگر ما را تا بدينجا دنبال كرده باشيد، راديوكودك تاكيد فراواني بر همراهي خانواده ها با كودك داراي اختلال دارد و هر نوع درماني بدون همراهي خانواده ها را عملا مسئله اي بسيار يك طرفه و بي فايده مي داند. در صورتي كه كودك نسبت به مشكل گفتاري اش حساس شود، مشكلات او در صحبت كردن تشديد خواهد شد.
اگر كودك در معرض تمسخر همسن و سالان يا خانواده خود قرار گيرد، حرف نمي‌زند و اين عاملي براي تشديد لكنت زبان مي‌شود. نبايد كودك دچار استرس شود، استرس موجب مي‌شود تا كودك اختلال گفتاري خود را همچنان پنهان كند و حرف نزند.
در برخي مواقع اختلال هاي كوچك با رفتارهاي وسواسي خانواده ها به مسئله اي بغرنج تبديل مي شود.
- از تكميل كردن جملات آنها بپرهيزيد.
- به او فرصت بدهيد و به هيچ وجه وسط حرفش نپريد.
- نگوييد سريعتر يا آرام تر حرف بزند.
- با او ارتباط چشمي داشته باشيد و با علاقه صحبت هايش را پيگيري كنيد.
- با او آرام و شمرده صحبت كنيد .
- از عبارات كوتاه و ساده استفاده كنيد.
- تند و سريع حرف نزنيد زيرا اينگونه او را آشفته و گيج مي كنيد.
- مطمئن بشويد كه حرف شما را فهميده است و منتظر پاسخ و واكنش او باشيد.
- محيطي آرام و بدون فشار براي صحبت كردن كودك كنيد.
- با كودكتان آرام صحبت كنيد.
- كودك را به حرف زدن ميان جمع خانواده تشويق كنيد و به او بگوييد دقيق به صحبت ديگران گوش دهد.
- درباره موضوعات مختلف و آشنا براي كودك مثل آشپزي، بازي كردن، رفتن به پيش دبستاني، كتاب هاي داستاني اش و… براي كودك صحبت كنيد.
- صحبت كردن كودك را متوقف نكنيد و از وي انتقاد نكنيد.
شخصي كه دچار لكنت است چه بايد بكند؟
- بايد آهسته و آزاد صحبت كند و حروف صدادار را بكشد.
- در بخش قبلي مربوط به لكنت زبان در نمناك هم توضيح داديم كه از روي كلمات با حركات شل و سبك لبها بگذرد.
- ازبيان برخي كلمات فرار نكند و از جايگزيني كلمات خودداري كند.
- تكرار كلماتي كه بيان شده كمكي نمي كند.
- با مخاطب ارتباط چشمي برقرار كند.
- گهگاه در صحبت لكنت عمدي ايجاد كند! با قطع و تكرارعمدي احساس كنترل بهتري را بر روي تكلم در لحظه هاي حساس مي توان پيدا كرد.
- در پي تجزيه و تحليل مسائلي كه لكنت را بيشتر مي كند، باشد.
- هدف او بايد تكلم سليس تر و بهتر باشد نه تكلم بي عيب و نقص و ايده آل.
- هرگز لكنت خود را پنهان نكند بلكه با آن مواجه شود.
- اگر دچار اضطراب و تنش شدند، آن را طبيعي تلقي كنند و از آن خجالت نكشند.
- زمانهايي كه دچار لكنت بيشتر مي شوند فراموش كنند .
- مواقعي را كه در صحبت كردن موفق هستند بخاطر بسپارند.
علت بروز لكنت زبان ناگهاني در كودكان
لكنت ناگهاني زبان در كودكان احتمالا به علل روانشناختي مانند ترس و وحشت ناگهاني بازمي گردد و معمولا بعد از مدتي به طور خودبه خود رفع مي شود.
لكنت ناگهاني زبان اغلب ناشي از يك واقعه ترسناك براي كودك يا فرد بزرگسال است و لازم است او از محيط هايي كه باعث وحشتش مي شود دور نگهداشته شود.
اختلال لكنت زبان شايد براي هفته ها و يا سال ها در فرد باقي بماند. لكنت ناگهاني زبان اگر چه يك موضوع نگران كننده براي والدين مي باشد اما در اكثر كودكان بدون نياز به مراجعه به متخصص و به مرور زمان بهبود پيدا مي كند. با اين حال براي برخي ها اين اختلال مي تواند مادام العمر بوده و باعث ايجاد مشكلاتي در عملكرد فرد در مدرسه و يا محيط كار شود. داشتن اطلاعات كافي و روش برخورد با اين اختلال مي تواند كمك بزرگي به رفع آن كند.
چه زماني بايد از درمانگر لكنت زبان كمك بخواهيم؟
بروز لكنت ناگهاني زبان در كودكان باعث ايجاد نگراني ها و ناراحتي هاي فراواني در والدين مي گردد. در اغلب كودكان مبتلا به لكنت زبان قبل از 5 سالگي لكنت زبان به خودي خود از بين مي رود و نياز به هيچگونه مداخلات درماني مانند گفتار درماني ندارد. اما اگر لكنت زبان مدام اتفاق مي افتد و همراه با حركات صورت و بدن است بهتر است كه براي ارزيابي شرايط كودك به يك گفتار درمان مراجعه نماييد. مخصوصا اگر كودكتان 5 ساله شده و علايم زير را از خود نشان مي دهد:
- زمانيكه تكرار كل كلمات يا جملات براي كودك سخت مي شود.
- زمانيكه كودك كلمات را بيشتر از قبل مي كشد.
- زمانيكه صحبت كردن براي كودك بسيار سخت و محدود مي شود.
- زمانيكه متوجه مي شويد كشش بعضي از عضلات صورت بيشتر شده است.
- زمانيكه كودك سعي مي كند از موقعيت هايي كه نياز به حرف زدن دارد اجتناب كند.
- زمانيكه كودك كلمه اي را از ترس لكنت زبان عوض مي كند.
- زمانيكه مشكلات زباني ديگري نيز همراه با لكنت مشاهده نماييد.
لكنت زبان در بزرگسالان
لكنت زبان در هر سني ممكن است براي فرد رخ دهد. اين اختلال گفتاري بيشتر در كودكان شايع است و در سنين پايين درمان آن سخت است. اما در كودكان بالاي شش سال و بزرگسالان ممكن است بدون درمان خاصي لكنت برطرف شود.
به گزارش سرويس بازار ايسنا، بنابر اعلام سايت سابليميران، لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان يكي از موارد شايعي است كه ممكن است هر فردي به آن دچار شود و سن و جنس خاصي را در بر نمي‌گيرد. لكنت در بزرگسالان به صورت گرفتگي زبان خود را بروز مي‌دهد و در موقعيتهاي خاص در اداي برخي از كلمات فرد دچار مشكل مي‌شود. اغلب بزرگسالاني كه در اداي برخي از كلمات مشكل دارند در ارتباطات خود سعي مي‌كنند از كلمات جايگزين استفاده كنند تا لكنت خود را پنهان كنند، حتي برخي افراد تا حد امكان سعي مي‌كنند از صحبت كردن دوري كنند.
مشكلات لكنت زبان در بزرگسالي
لكنت زبان در بزرگسالي مي تواند منجر به مشكلات زير شود:
- مشكل در ارتباط گيري با ديگران
- اضطراب هنگام صحبت با ديگران
- اجتناب از صحبت كردن در شرايطي كه نياز به صحبت كردن است
- كاهش مشاركت اجتماعي
- مورد زورگويي، تمسخر و يا طعنه ديگران واقع شدن
- عزت نفس پايين
- درمان لكنت زبان در بزرگسالي
علت لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان
علت لكنت زبان در كودكان معمولا ناشي از شكل نگرفتن مسيرهاي عصبي مغز است كه با بزرگ شدن كودك به تدريج درمان مي‌شود. اما بزرگسالان هم در مواردي به لكنت زبان دچار مي‌شوند كه لكنت اكتسابي يا ديررس مي‌گويند. اين نوع لكنت اغلب در اثر سكته‌هاي مغزي ايجاد مي‌شود، حتي عواملي مانند ضربه به سر و مسائل عاطفي منجر به ايجاد لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان مي‌شود.
از عوامل مهمي كه باعث ايجاد لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان مي‌شود مي‌توان به فشارهاي عصبي، كم بودن ميزان اعتماد به‌نفس، خجالتي بودن فرد؛ عدم تمركز و عدم توانايي برقراري روابط با دوستان را نام برد.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه افراد بالغي كه عصبي، خجالتي، پرخاشگر، احساساتي و ناپايدار هستند، بيشتر به لكنت دچار مي‌شوند. اين مورد به همين ترتيب در ميزان خود دوستي و اعتماد به نفسشان هم دچار مشكل مي‌شوند. بنابرين براي از بين بردن آن بايد فرد از نظر ذهني و دروني خود را به سطح خوبي برساند تا بتواند اين موانع را كه بر گرفتگي زبان مي‌افزايند، از ميان بردارد.
پيش‌بيني اينكه آيا لكنت زبان در كودك براي مدت طولاني ادامه دارد، خيلي حياتي و ضروري است. اين كار را به صورت دقيق با استفاده از آزمايش، مشاهده و مصاحبه انجام مي‌دهند. اما پيش‌بيني احتمال اينكه لكنت زبان در يك كودك بزرگ‌تر يا بزرگسال براي طولاني‌مدت به صورت مداوم ادامه دارد، آنچنان اهميتي ندارد چون به احتمال زياد مشكل به اندازه‌اي طولاني بوده است كه ديگر نيازي به پيش‌بيني نيست و فرد بايد در اولين فرصت به درمان اقدام كند.
لكنت از كودكي شروع مي‌شود و مي‌تواند تا بزرگسالي ادامه داشته باشد. به طور ميانگين بر اساس تحقيقات انجام شده از هر صد بزرگسال يك نفر به اختلال لكنت زبان دچار است و ميزان شيوع آن در مردان ۳ تا ۴ برابر زنان است. همچنين اختلال لكنت زبان در همه فرهنگ‌ها و گروه‌هاي اجتماعي وجود دارد و مختص قشر خاصي نيست.
از دلايل ديگر لكنت زبان در بزرگسالي نيز مي توان به موارد زير اشاره كرد
- لكنت زبان عصبي
- لكنت در اثر مصرف دارو
- لكنت در شرايط پر استرس
- بروز مجدد لكنت زبان كودكي
- دلايل فردي و شخصي
- مشكلات لكنت زبان در بزرگسالي
درمان لكنت زبان ناگهاني در بزرگسالان
در درمان لكنت زبان از روش‌هاي مختلفي استفاده مي‌شود كه برخي از اين روش‌ها مبتني بر كنترل و نظارت بر سرعت گفتار بوده و برخي ديگر مبتني بر اصلاح گرفتگي زبان است.
در روش كنترل سرعت گفتار از جملات كوتاه استفاده مي‌شود و فرد سعي مي‌كند با سرعت پايين جملات را بيان كند. هر چه قدر سرعت بيان پايين باشد، فرد راحت‌تر مي‌تواند كلمات را ادا كند. همچنين در اين روش حروف صدادار كشيده بيان مي‌شود تا فرد بدون وقفه حرف بزند. در روش فوق تنفس فرد نيز كنترل مي‌شود و با تنظيم تنفس شرايط گفتار فرد بهبود مي‌يابد.
در روش اصلاح گرفتگي زبان، سعي مي‌شود گفتار و بيان فرد اصلاح شود و با كاهش اضطراب و ترس فرد درمان را در چهار مرحله (كشف و شناسايي – از بين بردن حساسيت – اصلاح و تثبت ) به سرانجام مي‌رسانند.
مراحل درمان كامل لكنت زبان بزرگسالان در مراكز درماني
- ۱-بررسي لكنت زبان، شخصيت و رفتار فرد
- ۲- واكاوي شكل مواجهه فرد با لكنت زبان خود، محيط اطراف، اعضاي خانوادگي و اعضايي كه به دنبال درمان هستند.
- ۳- واكاوي امكانات رفت‌وآمدي، مجموعه علايق و اهداف، شيوه و منش زندگي و نيز ميزان جديت و پيگيري فرد و اعضا اصلي وابسته به او.
آيا لكنت زبان خطرناك است
يكي از عامل هاي لكنت زبان، ژنتيك است. خطر لكنت زبان در بين خويشاوندان درجه اول مبتلا به اين اختل
مهد كودك و پيش دبستاني آلاله