نشانه هاي لكنت و راه هاي درمان
براي هر پدر و مادري روبرو شدن با لكنت كودك ميتواند بسيار نگران كننده و همچنين گيج كننده باشد. اينكه مشكل كودك شما لكنت است يا روند طبيعي يادگيري زبان؟ از چه سني كودك دچار لكنت ميشود؟ راه درمان چيست؟ در چه صورت نياز به كمك گرفتن از متخصص است؟ و.... سوال هايي است كه ذهن والدين را درگير خواهد كرد. در اين مطلب ما سعي خواهيم كرد به تمامي سوال هاي والدين درمورد لكنت در كودكان پاسخ دهيم.
لكنت ممكن است عارضه اي موقتي يا طولاني مدت باشد. در اكثر موارد كودك بدون كمك گرفتن از متخصص ميتواند مشكل را برطرف كند ولي در بعضي از موارد ممكن است احتياج به كمك متخصص باشد و لكنت تا سال هاي مدرسه نيز ادامه پيدا كند.
لكنت چيست
لكنت يا نارواني گفتار به وضعيتي گفته ميشود كه در آن الگوي معمول گفتار دچار اختلال ميشود. لكنت انواع مختلفي دارد از جمله: تكرار يك بخش يا هجا به ويژه در ابتداي كلمه مانند: مو - مو - موش. يا ممتد كردن يك حرف از كلمه مانند : ششششور . گاهي هم بعضي از كلمات يا هجاها جا افتاده و حذف ميشوند. و گاهي اوقات هم مكث و اضافه كردن اصواتي مانند: آآآآ.... اوم..... ممممم ..... باشد.
لكنت در سن هاي مختلف ممكن است بروز كند، اما بيشترين شيوع لكنت بين كودكاني است كه كه در حال يادگيري زبان هستند، و البته پسران بيشتر از دختران دچار اين عارضه ميشوند.
دلايل لكنت زبان كدامند؟
كارشناسان معتقدند كه عوامل مختلفي وجود دارند كه منجر به لكنت زبان مي شوند:
- ژنتيك: حدود 60 درصد از آنهايي كه لكنت زبان دارند، يكي از اعضاي نزديك خانواده آنها نيز زبانش مي گيرد.
- تاخير در رشد: مشكلات زباني و گفتاري ديگر يا تأخير در رشد
- تفاوت هاي پردازش زباني در مغز: افرادي كه لكنت زبان دارد، زبان را در بخش هاي مختلف مغز پردازش مي كنند و در تعامل پيغام هاي مغز با عضلات و اعضاي بدون كه مسئول حرف زدن هستند، مشكلاتي وجود دارد.
- سطح بالاي فعاليت
- علل روانشناختي: اگر كودك قبلا دچار لكنت نبوده است و ب صورت ناگهاني دچار لكنت شده است احتمالا دلايل روانشناختي مسبب هستند.
- سرعت زياد در حرف زدن
نشانه هاي اوليه لكنت زبان:
اولين نشانه هاي لكنت زبان زماني ظاهر مي شوند كه كودك 18 تا 24 ماه دارد و موجي از واژگان به سمت او روانه مي شود و او با استفاده از اين كلمات شروع به جمله سازي مي كند. شايد والدين از لكنت زبان فرزندشان ناراحت و نااميد شوند، ولي اين مرحله كاملاً طبيعي است و بايد صبر پيشه كرد تا اين دوره بگذرد. كودك به مدت چند هفته يا چند ماه زبانش مي گيرد، ولي در واقع اين گرفتگي زبان ناپيوسته است.
در بعضي موارد هم كودك (مخصوصا كودكاني كه در زمان شروع به صحبت هم دچار لكنت بوده اند) در سال هاي اوليه ورود به دبستان به دليل اضطراب اجتماعي و استرس ممكن است دچار لكنت بشود.
بيشتر كودكاني كه قبل از 5 سالگي زبانشان مي گيرد، بدون نياز به مداخله هايي مانند گفتار درماني، خوب مي شوند. ولي اگر لكنت زبان كودك تبديل به مسئله اي دائمي شود و حتي بدتر شود يا با حركت بدن يا صورت همراه باشد، بايد حتماً او را نزد گفتار درمان ببريد تا معاينه شود و بهتر است اين معاينه تا قبل از 3 سالگي انجام شود. نشانه هايي وجود دارد كه ميتواند بيانگر اختلال لكنت به صورت جدي تر باشد:
- در زمان صحبت كردن، صورت كودك دچار تنش و حالت هاي غيرعادي ميشود.
- صداي كودك در زمان تكرار هجا ها بالاتر ميرود.
- كودك براي صحبت كردن تلاش و تقلاي فراواني ميكند.
- ممكن است در موارد جدي تر كودك براي شروع به صحبت از آواها و هجاهاي اضافي استفاده كند تا از دچار شدن به لكنت جلوگيري كند.
- ممكن است كودك در جمع از صحبت كردن خودداري كند.
حتما بخوانيد : اگر كودك شما دچار لكنت است پيشنهاد ميكنيم مطلب درمان اختلالات گفتاري در كودكان + گفتار درماني كودكان را حتما بخوانيد.
بهترين زمان براي درمان لكنت در كودكان
بعد از شش سالگي و ورود به مدرسه، كودك به دليل درك بيشتر و نياز به توانايي در صحبت كردن، استرس زيادي را به دليل لكنت زبانش متحمل خواهد شد و ممكن است دچار اضطراب اجتماعي شود. بنابراين بهترين زمان براي درمان لكنت پيش از ورود به مدرسه و بعد از سه سالگي است.
تحقيات نشان داده اند احتمال بهبودي كودكاني كه در سال هاي اوليه، خدمات مداخله ي درماني دريافت ميكنند، حدود 7 تا 8 برابر كودكاني است كه اين خدمات را دريافت نميكنند.
لكنت در سال هاي مدرسه:
معمولاً وقتي كودكان وارد مدرسه مي شوند و مهارت هاي ارتباطي آنها تقويت مي شود، لكنت زبان آنها متوقف مي شود. كودك مدرسه اي كه هنوز لكنت زبان دارد احتمالاً كاملاً به مشكل خود واقف است و از آن خجالت مي كشد. دوستان و همكلاسي ها متوجه اين مشكل كودك مي شوند و ممكن است او را اذيت كنند.
اگر اين اتفاق براي كودك افتاد، بايد با معلم او مشورت كنيد و حتي با دوستان فرزندتان صحبت كنيد. شايد بهتر باشد معلم فرزندتان از موقعيت هاي استرس زاي براي او اجتناب كند تا گفتاردرماني فرزندتان به تدريج نتيجه هايش را نشان بدهد.
لكنت ناگهاني زبان:
لكنت ناگهاني زبان معمولا بعد از يك حادثه ترسناك به وجود مي‌آيد و اغلب يك پديده مربوط به دوران خردسالي است اگرچه ممكن است در بزرگسالان نيز اتفاق بيافتد. لكنت ناگهاني معمولا خود به خود بدون نياز به گفتار درماني و به مرور زمان از بين ميرود، ولي در مواردي هم ممكن است تبديل به عارضه اي مادام العمر بشود.
لكنت زبان ناگهاني در كودكان به چه علت است؟
معمولا دليل لكنت زبان ناگهاني ترسيدن يا استرس ناگهاني و شديد ميباشد. اختلال لكنت زبان شايد براي هفته‌ها و يا سال‌ها در فرد باقي بماند. لكنت ناگهاني زبان اگر چه يك موضوع نگران كننده براي والدين ميباشد اما در اكثر كودكان بدون نياز به مراجعه به متخصص و به مرور زمان بهبود پيدا ميكند. با اين حال براي برخي‌ها اين اختلال ميتواند مادام العمر بوده و باعث ايجاد مشكلاتي در عملكرد فرد در مدرسه و يا محيط كار شود. داشتن اطلاعات كافي و روش برخورد با اين اختلال ميتواند كمك بزرگي به رفع آن كند.
چه زماني از پزشك كمك بخواهيم؟
اگر فرزندتان 5 ساله شده و هنوز مشكل گرفتگي زبان دارد، بايد نزد پزشك برويد و احتمالاً او گفتاردرماني را براي فرزندتان توصيه مي كند. در موارد زير بهتر است با گفتار درمان مشورت كنيد:
- وقتي تكرار كل كلمات يا جملات براي كودك سخت مي شود
- وقتي تكرار صداها و بخش ها بيشتر از قبل مي شود
- وقتي كودك كلمات را بيشتر از قبل مي كشد
- وقتي صحبت كردن براي كودك بسيار سخت و محدود مي شود
- وقتي متوجه مي شويد كشش بعضي از عضلات صورت بيشتر شده است
- وقتي كشش صدا منجر به بالا رفتن گام صدا مي شود
- وقتي كودك سعي مي كند از موقعيت هايي كه نياز به حرف زدن دارد اجتناب كند
- وقتي كودك كلمه اي را از ترس لكنت زبان عوض مي كند
- وقتي نگراني هاي ديگري درباره نحوه حرف زدن فرزندتان داريد.
اگر بيش از 6 ماه نگراني شما در مورد لكنت زبان فرزندتان طول كشيد، در بيشتر مدارس تست و درمان صحيح براي اين وضعيت وجود دارد.
درمان لكنت
براي درمان لكنت روش قطعي اي وجود ندارد. همچنين داروي مشخصي براي درمان لكنت موجود نيست. با استفاده از روش هاي گفتار درماني، توسط متخصص گفتار درمانگر ميتوان روش هاي كنترل لكنت و توسعه ي گقتار را به كودك آموزش داد تا بدون لكنت صحبت كند. روش هاي درماني در موردهاي مختلف مبتلا به لكنت، ميتواند تفاوت داشته باشد.
والدين چه كار مي توانند بكنند؟
اين گام ها را براي كمك به فرزندتان امتحان كنيد:
- اولين نكته برخوردي صميمانه، آرام و عادي با كودك است. هيچ‌وقت براي مشكلش دلسوزي نكنيد؛ با اين كار به اعتماد به نفس‌اش آسيب زده‌ايد.
- از فرزندتان نخواهيد كه كاملاً درست و دقيق حرف بزند. بگذاريد حرف زدن براي او جالب و لذتبخش باشد.
- از وعده هاي غذايي خانوادگي به عنوان فرصتي براي گفتگو استفاده كنيد.
- از چيزهايي مانند راديو و تلويزيون كه حواستان را پرت مي كنند اجتناب كنيد.
- انتقاد نكنيد و دائماً به تصحيح كلمات و جملات او نپردازيد.
- زمانيكه فرزندتان احساس ناراحتي مي كند يا لكنت او افزايش مي يابد، او را مجبور نكنيد كه بلند حرف بزند يا مطلبي را بخواند. بجاي اين كار، در اين مواقع، فعاليت هايي را پيشنهاد كنيد كه نيازي به حرف زدن ندارند.
- هرگز از نحوه صحبت كردن او تقليد نكنيد؛ حتي زماني كه مي‌خواهيد مشكلش را برايش توضيح دهيد.
- با او نحوه تنفس صحيح را تمرين كنيد؛ ورود هوا از بيني و خروج آن از دهان.
- به او آموزش دهيد كه شمرده و آرام صحبت كند و مراقب وضعيت تنفسي خودش باشد. اين كار را با او تمرين كنيد. در تمرينات از كلمات و جملات ساده شروع كنيد و بعد به تدريج بر دشواري آن بيفزاييد.
- اگر فرصت كافي‌اي براي تمرين نداريد، از او بخواهيد خودش هر روز روبه‌روي آينه تمرين‌هايي را انجام دهد.
- به او ياد دهيد كه در زمان صحبت، ابتدا جملات را در ذهنش مرتب كند و بعد از نظم دادن، به آرامي آنها را بيان كند.
- هيچ‌وقت به جاي او صحبت نكنيد؛ مشوق او براي حرف زدن باشيد. از جمع بچه‌ها يا افراد آشنا شروع كنيد و بعد در بيرون از خانه براي او موقعيت‌هايي را فراهم كنيد كه شروع‌كننده صحبت باشد تا ترس او از صحبت كردن نيز كاهش يابد.
- آرام و شمرده صحبت كنيد و الگويي مناسب براي صحبت كردن او باشيد.
- حس مشاركت و همكاري را در او تقويت كرده و او را تشويق به شركت در كارهاي گروهي كنيد.
- مهم‌ترين و تاثيرگذارترين عاملي كه باعث تداوم لكنت ميشود، پايين بودن اعتماد به نفس است. براي حل اين مشكل مسئوليت‌هايي را كه مي‌دانيد فرزندتان از عهده آنها برمي‌آيد، به او بسپاريد.
- توجه داشته باشيد در صورتي كه مشكل كودك شديد است، بهتر است از متخصصان گفتاردرماني كمك بگيريد.
نشانه هاي لكنت و راه هاي درمان
براي هر پدر و مادري روبرو شدن با لكنت كودك ميتواند بسيار نگران كننده و همچنين گيج كننده باشد. اينكه مشكل كودك شما لكنت است يا روند طبيعي يادگيري زبان؟ از چه سني كودك دچار لكنت ميشود؟ راه درمان چيست؟ در چه صورت نياز به كمك گرفتن از متخصص است؟ و.... سوال هايي است كه ذهن والدين را درگير خواهد كرد. در اين مطلب ما سعي خواهيم كرد به تمامي سوال هاي والدين درمورد لكنت در كودكان پاسخ دهيم.
لكنت ممكن است عارضه اي موقتي يا طولاني مدت باشد. در اكثر موارد كودك بدون كمك گرفتن از متخصص ميتواند مشكل را برطرف كند ولي در بعضي از موارد ممكن است احتياج به كمك متخصص باشد و لكنت تا سال هاي مدرسه نيز ادامه پيدا كند.
لكنت چيست
لكنت يا نارواني گفتار به وضعيتي گفته ميشود كه در آن الگوي معمول گفتار دچار اختلال ميشود. لكنت انواع مختلفي دارد از جمله: تكرار يك بخش يا هجا به ويژه در ابتداي كلمه مانند: مو - مو - موش. يا ممتد كردن يك حرف از كلمه مانند : ششششور . گاهي هم بعضي از كلمات يا هجاها جا افتاده و حذف ميشوند. و گاهي اوقات هم مكث و اضافه كردن اصواتي مانند: آآآآ.... اوم..... ممممم ..... باشد.
لكنت در سن هاي مختلف ممكن است بروز كند، اما بيشترين شيوع لكنت بين كودكاني است كه كه در حال يادگيري زبان هستند، و البته پسران بيشتر از دختران دچار اين عارضه ميشوند.
دلايل لكنت زبان كدامند؟
كارشناسان معتقدند كه عوامل مختلفي وجود دارند كه منجر به لكنت زبان مي شوند:
- ژنتيك: حدود 60 درصد از آنهايي كه لكنت زبان دارند، يكي از اعضاي نزديك خانواده آنها نيز زبانش مي گيرد.
- تاخير در رشد: مشكلات زباني و گفتاري ديگر يا تأخير در رشد
- تفاوت هاي پردازش زباني در مغز: افرادي كه لكنت زبان دارد، زبان را در بخش هاي مختلف مغز پردازش مي كنند و در تعامل پيغام هاي مغز با عضلات و اعضاي بدون كه مسئول حرف زدن هستند، مشكلاتي وجود دارد.
- سطح بالاي فعاليت
- علل روانشناختي: اگر كودك قبلا دچار لكنت نبوده است و ب صورت ناگهاني دچار لكنت شده است احتمالا دلايل روانشناختي مسبب هستند.
- سرعت زياد در حرف زدن
نشانه هاي اوليه لكنت زبان:
اولين نشانه هاي لكنت زبان زماني ظاهر مي شوند كه كودك 18 تا 24 ماه دارد و موجي از واژگان به سمت او روانه مي شود و او با استفاده از اين كلمات شروع به جمله سازي مي كند. شايد والدين از لكنت زبان فرزندشان ناراحت و نااميد شوند، ولي اين مرحله كاملاً طبيعي است و بايد صبر پيشه كرد تا اين دوره بگذرد. كودك به مدت چند هفته يا چند ماه زبانش مي گيرد، ولي در واقع اين گرفتگي زبان ناپيوسته است.
در بعضي موارد هم كودك (مخصوصا كودكاني كه در زمان شروع به صحبت هم دچار لكنت بوده اند) در سال هاي اوليه ورود به دبستان به دليل اضطراب اجتماعي و استرس ممكن است دچار لكنت بشود.
بيشتر كودكاني كه قبل از 5 سالگي زبانشان مي گيرد، بدون نياز به مداخله هايي مانند گفتار درماني، خوب مي شوند. ولي اگر لكنت زبان كودك تبديل به مسئله اي دائمي شود و حتي بدتر شود يا با حركت بدن يا صورت همراه باشد، بايد حتماً او را نزد گفتار درمان ببريد تا معاينه شود و بهتر است اين معاينه تا قبل از 3 سالگي انجام شود. نشانه هايي وجود دارد كه ميتواند بيانگر اختلال لكنت به صورت جدي تر باشد:
- در زمان صحبت كردن، صورت كودك دچار تنش و حالت هاي غيرعادي ميشود.
- صداي كودك در زمان تكرار هجا ها بالاتر ميرود.
- كودك براي صحبت كردن تلاش و تقلاي فراواني ميكند.
- ممكن است در موارد جدي تر كودك براي شروع به صحبت از آواها و هجاهاي اضافي استفاده كند تا از دچار شدن به لكنت جلوگيري كند.
- ممكن است كودك در جمع از صحبت كردن خودداري كند.
حتما بخوانيد : اگر كودك شما دچار لكنت است پيشنهاد ميكنيم مطلب درمان اختلالات گفتاري در كودكان + گفتار درماني كودكان را حتما بخوانيد.
بهترين زمان براي درمان لكنت در كودكان
بعد از شش سالگي و ورود به مدرسه، كودك به دليل درك بيشتر و نياز به توانايي در صحبت كردن، استرس زيادي را به دليل لكنت زبانش متحمل خواهد شد و ممكن است دچار اضطراب اجتماعي شود. بنابراين بهترين زمان براي درمان لكنت پيش از ورود به مدرسه و بعد از سه سالگي است.
تحقيات نشان داده اند احتمال بهبودي كودكاني كه در سال هاي اوليه، خدمات مداخله ي درماني دريافت ميكنند، حدود 7 تا 8 برابر كودكاني است كه اين خدمات را دريافت نميكنند.
لكنت در سال هاي مدرسه:
معمولاً وقتي كودكان وارد مدرسه مي شوند و مهارت هاي ارتباطي آنها تقويت مي شود، لكنت زبان آنها متوقف مي شود. كودك مدرسه اي كه هنوز لكنت زبان دارد احتمالاً كاملاً به مشكل خود واقف است و از آن خجالت مي كشد. دوستان و همكلاسي ها متوجه اين مشكل كودك مي شوند و ممكن است او را اذيت كنند.
اگر اين اتفاق براي كودك افتاد، بايد با معلم او مشورت كنيد و حتي با دوستان فرزندتان صحبت كنيد. شايد بهتر باشد معلم فرزندتان از موقعيت هاي استرس زاي براي او اجتناب كند تا گفتاردرماني فرزندتان به تدريج نتيجه هايش را نشان بدهد.
لكنت ناگهاني زبان:
لكنت ناگهاني زبان معمولا بعد از يك حادثه ترسناك به وجود مي‌آيد و اغلب يك پديده مربوط به دوران خردسالي است اگرچه ممكن است در بزرگسالان نيز اتفاق بيافتد. لكنت ناگهاني معمولا خود به خود بدون نياز به گفتار درماني و به مرور زمان از بين ميرود، ولي در مواردي هم ممكن است تبديل به عارضه اي مادام العمر بشود.
لكنت زبان ناگهاني در كودكان به چه علت است؟
معمولا دليل لكنت زبان ناگهاني ترسيدن يا استرس ناگهاني و شديد ميباشد. اختلال لكنت زبان شايد براي هفته‌ها و يا سال‌ها در فرد باقي بماند. لكنت ناگهاني زبان اگر چه يك موضوع نگران كننده براي والدين ميباشد اما در اكثر كودكان بدون نياز به مراجعه به متخصص و به مرور زمان بهبود پيدا ميكند. با اين حال براي برخي‌ها اين اختلال ميتواند مادام العمر بوده و باعث ايجاد مشكلاتي در عملكرد فرد در مدرسه و يا محيط كار شود. داشتن اطلاعات كافي و روش برخورد با اين اختلال ميتواند كمك بزرگي به رفع آن كند.
چه زماني از پزشك كمك بخواهيم؟
اگر فرزندتان 5 ساله شده و هنوز مشكل گرفتگي زبان دارد، بايد نزد پزشك برويد و احتمالاً او گفتاردرماني را براي فرزندتان توصيه مي كند. در موارد زير بهتر است با گفتار درمان مشورت كنيد:
- وقتي تكرار كل كلمات يا جملات براي كودك سخت مي شود
- وقتي تكرار صداها و بخش ها بيشتر از قبل مي شود
- وقتي كودك كلمات را بيشتر از قبل مي كشد
- وقتي صحبت كردن براي كودك بسيار سخت و محدود مي شود
- وقتي متوجه مي شويد كشش بعضي از عضلات صورت بيشتر شده است
- وقتي كشش صدا منجر به بالا رفتن گام صدا مي شود
- وقتي كودك سعي مي كند از موقعيت هايي كه نياز به حرف زدن دارد اجتناب كند
- وقتي كودك كلمه اي را از ترس لكنت زبان عوض مي كند
- وقتي نگراني هاي ديگري درباره نحوه حرف زدن فرزندتان داريد.
اگر بيش از 6 ماه نگراني شما در مورد لكنت زبان فرزندتان طول كشيد، در بيشتر مدارس تست و درمان صحيح براي اين وضعيت وجود دارد.
درمان لكنت
براي درمان لكنت روش قطعي اي وجود ندارد. همچنين داروي مشخصي براي درمان لكنت موجود نيست. با استفاده از روش هاي گفتار درماني، توسط متخصص گفتار درمانگر ميتوان روش هاي كنترل لكنت و توسعه ي گقتار را به كودك آموزش داد تا بدون لكنت صحبت كند. روش هاي درماني در موردهاي مختلف مبتلا به لكنت، ميتواند تفاوت داشته باشد.
والدين چه كار مي توانند بكنند؟
اين گام ها را براي كمك به فرزندتان امتحان كنيد:
- اولين نكته برخوردي صميمانه، آرام و عادي با كودك است. هيچ‌وقت براي مشكلش دلسوزي نكنيد؛ با اين كار به اعتماد به نفس‌اش آسيب زده‌ايد.
- از فرزندتان نخواهيد كه كاملاً درست و دقيق حرف بزند. بگذاريد حرف زدن براي او جالب و لذتبخش باشد.
- از وعده هاي غذايي خانوادگي به عنوان فرصتي براي گفتگو استفاده كنيد.
- از چيزهايي مانند راديو و تلويزيون كه حواستان را پرت مي كنند اجتناب كنيد.
- انتقاد نكنيد و دائماً به تصحيح كلمات و جملات او نپردازيد.
- زمانيكه فرزندتان احساس ناراحتي مي كند يا لكنت او افزايش مي يابد، او را مجبور نكنيد كه بلند حرف بزند يا مطلبي را بخواند. بجاي اين كار، در اين مواقع، فعاليت هايي را پيشنهاد كنيد كه نيازي به حرف زدن ندارند.
- هرگز از نحوه صحبت كردن او تقليد نكنيد؛ حتي زماني كه مي‌خواهيد مشكلش را برايش توضيح دهيد.
- با او نحوه تنفس صحيح را تمرين كنيد؛ ورود هوا از بيني و خروج آن از دهان.
- به او آموزش دهيد كه شمرده و آرام صحبت كند و مراقب وضعيت تنفسي خودش باشد. اين كار را با او تمرين كنيد. در تمرينات از كلمات و جملات ساده شروع كنيد و بعد به تدريج بر دشواري آن بيفزاييد.
- اگر فرصت كافي‌اي براي تمرين نداريد، از او بخواهيد خودش هر روز روبه‌روي آينه تمرين‌هايي را انجام دهد.
- به او ياد دهيد كه در زمان صحبت، ابتدا جملات را در ذهنش مرتب كند و بعد از نظم دادن، به آرامي آنها را بيان كند.
- هيچ‌وقت به جاي او صحبت نكنيد؛ مشوق او براي حرف زدن باشيد. از جمع بچه‌ها يا افراد آشنا شروع كنيد و بعد در بيرون از خانه براي او موقعيت‌هايي را فراهم كنيد كه شروع‌كننده صحبت باشد تا ترس او از صحبت كردن نيز كاهش يابد.
- آرام و شمرده صحبت كنيد و الگويي مناسب براي صحبت كردن او باشيد.
- حس مشاركت و همكاري را در او تقويت كرده و او را تشويق به شركت در كارهاي گروهي كنيد.
- مهم‌ترين و تاثيرگذارترين عاملي كه باعث تداوم لكنت ميشود، پايين بودن اعتماد به نفس است. براي حل اين مشكل مسئوليت‌هايي را كه مي‌دانيد فرزندتان از عهده آنها برمي‌آيد، به او بسپاريد.
- توجه داشته باشيد در صورتي كه مشكل كودك شديد است، بهتر است از متخصصان گفتاردرماني كمك بگيريد.
مهد كودك و پيش دبستاني آلاله