در راديوكودك سعي شده تمام موارد مرتبط با گفتار درماني كودكان در هر سنيني پوشش داده شوند. براي كسب اطلاعات بيشتر درباره مقالات ديگر اين حوزه مي توانيد به ليست مقالات مرتبط پائين اين مطلب مراجعه نمائيد.
تمامي مقالات نوشته شده داراي مقدمه اي درباره گفتار درماني و روش هاي درمان هستند با كليك روي هرگزينه از جدول زير، شما مي توانيد به هر قسمت مطلب كه دوست داريد هدايت شويد.
براي صحبت در ارتباط با گفتار درماني كودك 5 ساله بايد دو تعريف را در نظر داشته باشيم.
- زبان چيست؟ زبان سيستم كلي برقراري ارتباط براي گرفتن يا دادن اطلاعات به بهترين شكل ممكن است به بيان ساده تر تفهيم و فهميده شدن از طريق برقراري ارتباط است.
- گفتار چيست؟ بيان كلامي از زبان است كه شامل اصوات و بيان حروف و كلمات مي شود.
تاخير در زبان و گفتار متفاوت است اما در برخي مواقع همپوشاني دارند.
- كودكاني كه تاخير در زبان دارند مي توانند كلمات را به درستي بيان كنند اما نمي توانند بيشتر از دو كلمه را در كنار هم قرار دهند.
- كودكاني كه تاخير در گفتار دارند از كلمات و اصطلاحات براي بيان احساساتشان استفاده مي كنند اما درك آن ها دشوار است.
مراحل توسعه زبان و گفتار در كودكان يكسان است اما سني كه كودك در آن توسعه زبان و گفتار خود را شروع مي كند متفاوت است.
گفتار درماني يك سرويس مداخله اي است كه بر بهبود گفتار و توانايي هاي كودك در درك و بيان زبان از جمله زبان غير كلامي تمركز دارد. گفتار درمانگرها يا آسيب شناسان گفتار و زبان (SLP) متخصصاني هستند كه اين خدمات را ارائه مي دهند.
گفتاردرماني شامل دو مؤلفه است:
- هماهنگي دهان براي توليد صداها به منظور ايجاد كلمات و جملات (براي پرداختن به بيان ، تسلط و تنظيم ميزان صدا)
- درك و بيان زبان (براي پرداختن به استفاده از زبان از طريق فرم هاي نوشتاري ، تصويري ، بدن و علائم و استفاده از زبان از طريق سيستم هاي ارتباطي جايگزين مانند رسانه هاي اجتماعي ، رايانه ها و آي پد ها)
علاوه بر اين ، نقش SLP در درمان اختلالات بلع گسترش يافته است و شامل تمام جنبه هاي تغذيه مي شود.
بعضي از كودكان ممكن است تلفظ عالي داشته باشند و حتي ممكن است خوانندگان زودهنگامي باشند، اما ممكن است براي بهبود زبان "عملگرا" يا روند استفاده از زبان كلامي و بدن به طور مناسب در موقعيت هاي اجتماعي براي اهداف روزمره مانند انجام درخواست، مكالمه، نياز به گفتار درماني و دوستي كردن داشته باشند.
دليل ديگري است كه ممكن است كودكان به گفتار درماني نياز داشته باشند، شامل شرايط پزشكي مانند آسيب مغزي يا عفونت است كه بر توانايي آنها در برقراري ارتباط و ناتواني قابل شناسايي مانند سندرم داون تأثير گذاشته است.
خدمات اغلب از سنين جواني شروع مي شود و با ورود كودكان به مدرسه و شروع به برقراري ارتباط با زبان نوشتاري ادامه مي يابد.
اگر شما يا پزشك فكر مي كنيد كه فرزند شما ممكن است مشكلي داشته باشد ، ارزيابي اوليه از طريق يك آسيب شناس گفتار زبان مهم است. شما مي توانيد يك آسيب شناس گفتار زبان را به تنهايي پيدا كنيد ، يا از ارائه دهنده خدمات درماني خود بخواهيد كه شما را به يك نفر ارجاع دهد.
آسيب شناس گفتار زبان ، مهارت هاي گفتاري و زباني فرزند شما را در چارچوب توسعه كامل ارزيابي خواهد كرد. آسيب شناس تست هاي استاندارد را انجام داده و به دنبال نقاط عطف در گفتار و توسعه زبان مي باشد.
ارزيابي هاي ديگر كه آسيب شناس گفتار زبان بر روي كودك شما انجام مي دهد:
- آنچه كودك شما مي فهمد (زبان دريافت مفهوم)
- آنچه كودك شما مي تواند بگويد (زبان بيان مفهوم)
- تلاش فرزند شما براي برقراري ارتباط با روش هاي ديگر مانند اشاره ، لرزش سر ، حركات و غيره است.
- توسعه صدا و اصوات در كودك و همچنين وضوح گفتار در او
- حركت و وضعيت لب و زبان در موقع بيان حروف
براساس نتايج آزمون ، آسيب شناس گفتار زبان ممكن است گفتاردرماني را براي فرزند شما توصيه كند.
از چه طريق مي توانم با آسيب شناس زبان ارتباط داشته باشم؟ براي ارتباط با يك آسيب شناس زباني به موسسه نورولند مراجعه نمائيد.
گفتار درماني چگونه كمك مي كند؟ گفتاردرمانگر براي بهبود مهارت هاي گفتاري و زباني با فرزند شما همكاري خواهد كرد و به شما نشان مي دهد كه براي كمك به فرزندتان در خانه چه بايد بكنيد.
آواز خواندن با فرزند شما يكي ديگر از راه هاي عالي براي ارتقاء مهارت هاي خوب زبان است زيرا موسيقي در واقع بخش هاي مختلف مغز را نسبت به صحبت كردن با كودك شما فعال مي كند.
مراكز موسيقي مغز در نيمه سمت راست مغز قرار دارد و مراكز زبان در نيمه سمت چپ قرار دارند.
اگر شما با فرزند خود آهنگ مي خوانيد، او بايد هر دو قسمت چپ و راست مغز را با هم استفاده كند. اين گفتاردرماني براي فعاليت نوزادان يك روش عالي براي فعال كردن مغز كودك شما است.
اين يكي آسان است ، فقط بخوان! براي كودك شما فرقي نمي كند اگر نتوانيد خوب آواز بخوانيد يا اينكه نمي توانيد لحن خود در خواندن را حفظ كنيد.
كودك شما از آواز خواندن شما يكسان بهره مي برد. مي توانيد هر آهنگي را كه مي شناسيد انتخاب كنيد و آواز بخوانيد، وقتي فرزند شما كودك است، مهم نيست. شما مي توانيد در ماشين آواز بخوانيد، در حالي كه كودك خود را به خواب مي بريد، هنگام تميز كردن ميز براي شام يا آماده كردن شام براي غذا خوردن. فقط آواز بخوان!
اما هنوز تاكيد مي كنيم كه هيچ چيزي جاي ارتباط هاي انساني در كودكان را نخواهد گرفت، اگر براي كودك موسيقي پخش مي كنيد حتما با او همراه شويد، گوش كردن به نوار يك ارتباط يك طرفه است و خواندن به همراه شما دو طرفه.
ارتباط هاي متقابل مهم ترين قسمت آموزش گفتار درماني است بخاطر همين در گفتار درماني تاكيد مي كنيم كه ارتباط كودك با وسائل برقي كمك كننده در حداقل باشد و حضور خانواده ها و دوستان در حداكثري ترين حالت خودش.
قطعا كودك شما مي تواند چيزهايي را از صفحه نمايش تلويزيون يا تلفن هاي همراه ياد بگيرد، اما فرزند شما با همان تماس انساني ميتواند سريع تر همان درس را بياموزد.
او در تعامل با محيط، جنبه هاي مهم ارتباطات انساني را كه براي تعاملات اجتماعي براي ادامه زندگي لازم است را فرا خواهد گرفت.
يكي از جنبه هاي ايده آل در بحث گفتار درماني كودك 5 ساله سن كودك است. كودكي كه در اين سن قرار دارد مي تواند درك مناسبي از محيط اطراف داشته باشد به همين دليل راه هاي درمان گفتار براي او مي تواند بسيار هموار تر نسبت به كودكان كوچك تر باشد.
به همين دليل گوش كردن به قصه هاي صوتي و پس از بازخواني اين داستان ها توسط كودكان مي تواند تاثير بسزايي در درك بهتر كلمات، آشنايي بيشتر با كلمات، انتخاب بهتر واژگان، جمله سازي مناسب تر، تقويت تخيل كودك و صد البته بهبود گفتار در كودك شود.
در اين قسمت به معرفي يك قصه مي پردازيم كه داراي تعدد شخصيت و قصه قابل فهم و ساده اي است.
براي گوش دادن به قصه هاي صوتي پيشنهاد مي كنيم به قسمت قصه و داستان صوتي وب سايت راديو كودك رفته و با كودك خود از شنيدن اين قصه ها لذت ببريد.
مهارت هاي گفتاري كودك 5 ساله
شما به عنوان خانواده كودك، مكمل گفتار درماني براي كودك هستند. هرچه بيشتر با او صحبت كنيد ، واژگان او بزرگتر خواهد بود ، بنابراين سعي كنيد افكار او را گسترش دهيد. اگر او بگويد ، "پيراهن مامان" ، پاسخ دهيد ، "بله ، اين پيراهن مادر است.
در سن پنج سالگي كودك بايد مهارت هاي زير را به دست آورده باشد:
- صحبت كردن به صورت واضح و روان
- استفاده صحيح از قواعد زبان
- بيان احساس با تغيير صدا (گاهي برخي صداها مانند س يا ف اشتباه تلفظ مي شود كه اين مسئله طبيعي است)
- علاقه زياد به صحبت كردن
- درك ارتباط مطالب و جملات و كوتاه كردن صحبت (در اين سن كودك عموماً سوالات را با جملاتي كوتاه پاسخ مي‌دهد)
- دقت در پرسيدن سوال و افزايش آگاهي
- استفاده از حروف ربط و زمان افعال (گذشته، حال، آينده) در جملات
در ادامه مطلب درباره گفتار درماني كودك پنج سال و مهارت هاي گفتاري او صحبت خواهيم كرد.
در ۵ سالگي، كودك صحبت هاي ديگران را متوجه خواهد شد و درخواست هاي سه مرحله اي را مي تواند انجام دهد. مثلاً توپت را در كمد بگذار و دستت را بشور و غذايت را بخور.
هنگامي كه براي بيان خواسته ها و افكار خود از جملات و كلمات درست و مناسب استفاده ميشود، به آن زبان اظهاري مي‌گويند. غالباً اين گونه جملات بيشتر از شش كلمه دارند. كودك ۵ ساله اين مهارت را به دست آورده و از حروف ربط در جملات خود به منظور توصيف مسائل مختلف استفاده مي كند. كودك در اين سن مي تواند قسمتهاي مختلف اشيا را با توجه به كاربرد آنها درك كرده و توضيح دهد. اگر كودك در اين مهارت ها و گفتار خود با مشكل مواجه باشد، پدر و مادر بايد نسبت به درمان آن اقدام كنند. با انجام تمرين هاي زير در خانه تا حدود زيادي مي توان مشكلات گفتاري كودكان را درمان كرد.
1. كودك را به حرف زدن تشويق كنيد.
كودك را براي بيان افكار و احساسات و خواسته هايي كه دارد، تشويق كنيد و از او سوالات صريح بپرسيد تا براي پاسخ به آنها ترغيب شود. مثلاً از كودك بپرسيد امروز در خانه چه كارهايي انجام دادي؟
2. كودك را به حفظ كردن شعر، داستان و سرود تشويق كنيد.
پدر و مادر با تشويق كودك به حفظ شعر، داستان، سرود و آيه علاوه بر آن كه باعث افزايش دايره لغات كودك ميشوند، حافظه اي او را نيز تقويت خواهند كرد. پدر و مادر ميتوانند با زباني كودكانه با فرزند خود صحبت كنند. اين روش تاثير بهتري در روند درماني كودك خواهد گذاشت.
3. الگوي كلامي مناسب
چنانچه كودك در تلفظ برخي كلمات مشكل داشته باشد نبايد نگران شويد. زيرا با افزايش سن اين مشكلات برطرف خواهد شد. اما اگر در سنين بالاتر باز هم مشكلات گفتاري وجود داشته باشد، بايد پدر و مادر به آرامي، تلفظ صحيح كلمات را براي كودك خود تكرار كنند. به اين صورت كودك تلفظ صحيح كلمات را ياد خواهد گرفت و آنها را با تكرار به خاطر خواهد سپرد.
4. محيط زندگي مناسب
محيط زندگي كودك بايد بدون استرس و نگراني باشد. زيرا وجود اضطراب در روند رشد گفتاري كودك تاثير منفي خواهد گذاشت. همچنين كودك بايد بتواند در محيط زندگي به راحتي ورزش و بازي كرده و در موقع نياز استراحت كند. رژيم غذايي سالم نيز براي كودك بسيار موثر بوده و روي رشد گفتاري او تاثير مي گذارد.
چنانچه با رعايت تمام نكات فوق باز هم كودك در طول بيش از دو ماه دچار مشكلات گفتاري باشد، بايد براي درمان او به گفتار درمانگر مراجعه كنيد.
اگر مطالب قبلي ما در ارتباط با درمان كودكان را دنبال كرده باشيد متوجه خواهيد شد كه همواره ما تاكيد بر تاثير خانواده ها بر گفتار درماني داشته ايم. در اين قسمت به برخي دستور العمل هاي مناسب براي خانواده هاي عزيز مي پردازيم.
- زمان زيادي براي ارتباط با كودكان خود در نظر داشته باشيد.
- كتاب خواني و قصه گويي با كودكان را فراموش نكنيد.
- درباره وقايع روزانه با هم صحبت كنيد.
- از تحقير و پافشاري براي انجام درست كارها توسط كودكان پرهيز كنيد.
مهد كودك و پيش دبستاني آلاله